Erdoğan: Suriye’de çözüm umudu hiç bu kadar filizlenmemişti

The Anatolia Post

İkili görüşmeler sonrası Soçi’deki Üçlü Suriye Zirvesi’nde Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ve Ruhani bir araya geldi. Zirve sonrası üç lider ortak basın toplantısı yaptı. Putin, “İdlib’de çatışmasız bölge kurulması geçici önlem” dedi. Ruhani de, “Suriye’de çözüm askeri olarak değil siyasi olarak mümkün. Türkiye’nin güvenliğine önem vermeliyiz” açıklaması yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Suriye’de çözüm umudu hiç bu kadar filizlenmemişti” vurgusu yaptı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ve Ruhani’nin katılımıyla gerçekleştirilen “Suriye” konulu Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi sona erdi. Üç lider ortak basın toplantısı düzenledi. 

Zirve sonrası ilk açıklama Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’den geldi. Putin şunları söyledi:

-Suriye’deki krizin çözümü için önemli çalışma alanları belirledik. Suriye’de terörle mücadele ve insani durumun iyileşmesi için çalışacağız. 12. Astana toplantısı mart ayı sonunda yapılacak. Anayasa Komitesi listesi neredeyse tamamen onaylandı.

-Suriye’de normalleşme sürecine ulaşabilmek için çalışıyoruz. Bugün Suriye krizinin çözümüyle ilgili önemli çalışma alanları belirledik. Astana işbirliğimizi pekiştirmeliyiz. Suriye’de terörle mücadele ve insani durumun iyileştirmesi için çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Suriye ile ilgili toplantılar devam edecek. 12. Astana toplantısı mart ayı sonunda yapılacak.

-Anayasa Komitesi listesi neredeyse tamamlandı. Sadece Suriyeliler kendi geleceğini belirlemeli. Bunun alternatifi yok. Suriye’de siyasi çözümün ilerletilmesi Şam’ın Arap ülkeleriyle ilişkilerinin normalleşmesine de katkı sağlayacaktır. Terörle mücadelede faaliyetlerimizi değerlendirdik. İdlib ile ilgili imzalanan mutabakatla ilgili değerlendirme yaptık. Ateşkesin sağlanması terörle mücadeleye zarar vermemelidir.

-ABD’nin çekilme planlarını da değerlendirdik. Hemfikiriz ki ABD askeri çekilecekse olumlu bir adım olacak. Bugün insani konulara eğildik. Suriyeli mültecilerinin geri dönmelerini değerlendirdik. Bu konuda büyük çaba gösteriyoruz. Katkılarımız sayesinde 1.5 milyon insanın dönmesi için koşullar sağlandı. Barış ve istikrarın sağlanması için çalışmalarımızı sürdüreceğiz.

Putin: Çekilme kararı alan Trump, vaatlerini yerine getiriyor

-ABD’nin askeri güçlerinin çekilmesiyle ilgili Trump’un aktif bir şekilde çalıştığını biliyoruz. Seçim kampanyası vaatlerini yerine getiriyor. Bu vaatlerden bir tanesi askerlerin çekilmesiydi. Ama iç siyasi durumları nedeniyle istediklerini hayata geçiremiyor. Şimdiye kadar bir değişiklik yok ama eninde sonunda değiştirileceğini düşünüyoruz.

-Biz aktif bir şekilde Suriye hükümeti ve muhalefetiyle görüşmeler yapıyoruz. Başarılar elde edildi ama son noktayı koymak için erken. Bütün engellere rağmen çalışmalarımıza devam ettik. Elde ettiğimiz neticeleri ilan edeceğiz. Ne kadar hızlı olursa o kadar iyi olacak. İnsani yardım konusunda mültecilerin evlerine dönmesini istiyorlarsa yaşam şartlarının olumlu olması için çalışmaları lazım. İnsani yardımı çeşitli nedenlerle engellemek çok tuhaf. Yaptırımları duymak da çok şaşırtıcı. Suriye’nin kalkınması için yardım sağlamak yerine yaptırım uyguluyorlar.

Ruhani: İdlib’deki teröristlerin çıkarılması gerekiyor

Putin sonrası İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani konuştu. Ruhani şunları söyledi:

-İdlib’de garantörlerin mevcudiyeti geçici. İdlib’deki teröristlerin çıkarılması gerekiyor. Amerikalılar inansınlar ki, Kürtler Suriye’nin parçası. ABD çekilse de Suriye’deki müdahalesini sürdürecek. Türkiye’nin güvenliğine önem vermeliyiz.

-Üç ülkenin başkanlar düzeyinde yaptığı 4. zirve. Mültecilerin ülkelerine dönmesi ve yeniden yapılandırılması önem arz etmektedir. Ortak amacımız terörizmle mücadele ve Suriye’de barış. Teröristler İdlib’den dışarı çıkarılması lazım. Teröristlerle ilgili endişeler var. Kendi ülkelerine geri dönseler teröre başka yerlerde şahit olacağız. ABD DAEŞ’in bir kısmını Afganistan’a aktarıyor. Bu Orta Asya için çok tehlikeli olabilir.”

-Müsaade edelim ki Suriye halkı kendi ülkelerinin geleceğine kendileri karar versin. Suriye tek millete aittir. Suriye’nin toprak bütünlüğüne hepimiz tarafından saygı duyuluyor. Komşu ülkelerin güvenliği de korunmalı. Türkiye hükümeti Suriye ile ilgili refah olmalı. Kardeşçe bir ilişki kurulsun istiyoruz.

-Suriye Kürtlerinin haklarına önem vermemiz lazım. Hepimiz ortak kanaate vardık. İsrailliler istedikleri zaman istedikleri yeri vuruyor. Defalarca yapılan bu hava tacizleri karşısında susuyorlar. Suriye’de güvenliğin tam olarak sağlanmasını istemiyorlar. Garantörler olarak çatışmaların azalmasına yönelik çalışmalarımıza devam edeceğiz. Suriye’de askeri bir çözüm olmayacak. Umarız Suriye dışında diğer alanlarda da işbirliğimizi devam ettirebiliriz.

“Suriye’nin tamamı Suriye hükümetinin egemenliği altında olmalı”

-Suriye’nin tamamı Suriye hükümeti egemenliği altında olmalı. İdlib’in kesinlikle temizlenmesi gerekiyor. Suriye egemenliği altına alınması gerekiyor. ABD’nin müdahaleleri endişe vericiydi. Biz ABD’lilerin komplo düşüncesi içinde olduklarını tahmin ediyoruz.

-Bizim görüşümüz şudur; Fırat’ın doğusu ve İdlib temizlenmeli. Suriye hükümetine geri verilmeli. Kürt halkı Suriye milletinin bir parçası olarak haklarına sahip olmaları gerekiyor.

“ABD ne yapmak istediğini bilmiyor”

-ABD ile ilgili hiç iyimser değiliz. Çıkarsa o bölgenin halkları için mutluluk verici olacaktır. ABD’nin bizim bölgemizde rolü hep bozucu olmuştur. Pozitif bir rolü olmamıştır. ABD’nin görüşünü değiştirmesi lazım. ABD’nin seçtiği yol doğru değildir.

-ABD ne yapmak istediğini bilmiyor. Umarım bölgedeki politikalarını gözden geçirir. Son yıllarda terör saldırıları yapıldı ülkemizde İsrail, ABD ve Suudi’ler tarafından gerçekleşti. Teröristlerin tehditlerine karşı cevap vermemiz lazım. Türkiye’nin endişeleri haklı.”

-Biz mültecilerin geri dönüşü ve Suriye’nin yeniden yapılandırılması hiçbir şarta bağlanmamalı. Suriye’nin geleceği hepimiz için çok önemli. Mültecilerin neden ülkelerini terk ettiğini anlamamız lazım. Teröristleri yok etmediğimiz sürece mülteciler dönüş için emin olamayacak. Bunu istiyorsak terörü bitirmeliyiz. Biz Suriye’ye yardımı görev bildik. Son yıllarda insani yardımlarda bulunduk. Suriye’nin yeniden yapılandırılması için de kararlıyız ama çok büyük destek gerekiyor.

Erdoğan: Suriye’de çözüm umudu hiç bu kadar filizlenmemişti

Üçlü Suriye Zirvesi’nde Putin ve Ruhani’den sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da açıklamalarda bulundu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Yeni insani krizlerin yaşanmasını istemiyoruz. İdlib muhtırasıyla üzerimize düşeni yapmayı sürdüreceğiz” dedi. Erdoğan’ın şunları söyledi:

-34 yıldır terörle mücadele eden 10 binlerce vatandaşını PKK teröründe kaybeden Türkiye olarak İranlı kardeşlerimizin acısını anlıyoruz. Terör örgütleri eninde sonunda kaybetmeye mahkumdur.

-Suriye’de barış ve istikrar ortamının tesisi yönünde yürütülen çalışmaları gözden geçirdik. İdlib başta olmak üzere ateşkesin sağlanması ana gündem maddeleri arasındaydı. Suriye halkı İdlib’de hayata tutunmaya çalışan kardeşlerimiz yeterince acı çekti. Ne İdlib’de ne başka bölgede yeni insani krizlerin yaşanmasını istemiyoruz. Türkiye olağanüstü çaba harcamıştır. İdlib muhtırasıyla üzerimize düşeni yapmaya devam edeceğiz. İdlib’in gerginliği azaltma statüsünün korunması ve ortak mücadele kararlılığımızı teyit ettik.

-BD’nin çekilme kararını değerlendirdik. Gerçekleşmesi halinde son derece önemlidir. Çekilme YPG ve DAEŞ’in istismar etmeyeceği şekilde yürütülmesi şarttır. Sürecin terör tehdidini bertaraf eden bir anlayışla ele alınması gerekiyor. Güvenli bölge terör örgütlerinin büyüyeceği bir alan olarak taahhüt edilmemelidir. Terör koridoruna izin vermeyeceğiz.

-1998’’deki Adana Mutabakatı çerçevesinde geleceğimizi buna göre yorumladığımızı ifade etmek istiyorum. Siyasi süreçte gelinen noktayı ele aldık. 3 garantör ülke olarak siyasi çözüm yolunda ciddi mesafeler aldık. Siyasi çözüm umutları hiç bu kadar filizlenmemişti. Denizi geçmişken derede boğulmamalıyız.

-Bu insanlar ülkemizin güvenli hale getirdiği alanlarda kendi vatanlarında özgür bir şekilde hayatlarını sürdürüyorlar. Münbiç’e ve Fırat Nehri’nin doğusuna da tatbik edileceğini düşünüyorum. Uluslararası toplum da elini taşın altına koymalı.

-Maalesef bu noktada ciddi bir zaafiyet yaşanıyor. Mülteci meselesini sürekli gündemde tutanlar sorumlulukta ortada görünmüyor. Üç garantör ülke olarak Suriye ihtilafının BM Güvenlik Konseyi’nin kararı temelinde çözüme kavuşturma çabalarımızı sürdürmekte kararlıyız.

Bir sonraki zirve toplantımızda ev sahipliği yapma arzumuzu da kendileriyle paylaştım.

“Terör koridorunu yıkmak birinci görevimizdi”

-Suriye birkaç başlık altında ele alınmalı. Türkiye’nin 910 kilometrelik bir sınırı olması nedeniyle güneyde terör koridoru oluşturulmaya çalışıldı. Terör koridorunu yıkmak birinci görevimizdi.

-Halep’te ciddi bir iltica oldu, adeta boşaltıldı. İdlib’de de olacaktı. Rusya ile birlikte müdahalemiz bunu engelledi. Oradaki terör örgütlerine karşı tavırlı durmaya mecburuz. Burada terörle ciddi bir mücadele verildi. Şimdi Fırat’ın doğusu ve batısı söz konusu.

-Bir NATO üyesi olarak Türkiye burada ABD’nin çekilme ifadeleri Trump’a ait. Fakat mesai arkadaşlarının görüşleri aynı değil. Bu kararlı bir adımsa ve söylendiği andan itibaren atılmış olsa şu anda farklı bir mesafe alınmış olurdu. Şu anda ne olacağı meçhul. Bunun takipçisiyiz. Derdimiz Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlanmasıdır. İdlib’de terör örgütlerine oyun sahası olarak bırakılmamalıdır.

Erdoğan: Zirvenin beşincisini Türkiye’de yapacağız

-Anayasa Komitesi konusundaki çalışmalarda beklediğimiz hırs yok. BM yetkilisinin bir gayreti var. Temennim bu komitenin bir an önce oluşması. Bizler şu anda üçlü Astana sürecindeki paydaşlar olarak derdimiz Cenevre’ye bir alternatif değil. İşlemeyen bir Cenevre’ye karşı işleyen bir Astana’yı oluşturmaya çalışıyoruz. Dördüncüsünü yaptığımız Soçi Zirves’nin beşincisini Türkiye’de yapacağız.

-Suriye’ye beklenen yardımlar gelmiş değildir. AB’nin 3+3 milyar euro sözünden sadece 1.7 milyar euro gelmiştir. Bu yardımlar bizim bütçemize gelmiyor. Bizim kendi bütçemizden yaptığımız harcama 35 milyar doları buldu.”

-310 bin mülteci tekrar geri dönmüştür. 3.6 milyon mülteci vardı. Bunların geri dönüşünü hızlandırmak için barışın sağlanması lazım. Çatışmasızlık bölgesinin hakimiyeti artırılmalı. Güvenli bölgeler oluşturalım. Burada konutlar yapalım. Batı lafa gelince lafı yapıyor. Körfez’de çok konuşanlar var, para da bol. Silaha çok para harcanıyor ama bu tür konulara gelince beklenen rakamlar yok.