Bilim insanları evreni tek bir interaktif haritaya sığdırdı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Johns Hopkins Üniversitesi’nden bir bilim insanı uzun yıllardır toplanan verileri tek bir haritada birleştirdi. Map of Universe adı verilen projede bilinen evrenin interaktif bir haritası oluşturuldu. Kabaca üçgen gibi gözüken haritada sadece 200 bin galaksi yer aldı. Oysa gerçek sayı 100 milyarları aşıyor

Haritaya bakmak bile evrenin büyüklüğünü anlamamıza yardımcı oluyor. Haritadaki her nokta bir galaksiyi temsil ediyor. Başlangıçtaki Samanyolu ile gezegenimiz Dünya’ya ev sahipliği yapan Güneş Gezegeni’ni barındırıyor. Samanyolu Galaksisi tek bir noktayla işaretlenmiş durumda. Evrende Samanyolu gibi yüz milyarlarca galaksi bulunduğu tahmin ediliyor. Haritadaki galaksilerin sayısı bunun yanında astronomik derecede az kalıyor. Evrenin tüm genişliğini özetlemek için akıl almaz düzeyde gözlemlenebilir evren haritalarına ihtiyacımız olacak.

Bu geometrik diyagramın en altında ise “Siz buradasınız” ifadesi yer alıyor. Evrenin gittikçe genişlediği göz önünde alındığında harita yukarılara çıktıkça büyümeye başlıyor.

Haritada ise 200 binden fazla galaksinin etrafında gezinebiliyorsunuz. Her bir galaksinin konumu görelilik taşıyor, komşu galaksilerin durumuna göre yerleştirilmiş durumda.

Bu, Carl Sagan’ın Voyager 1’in 1990’daki nefes kesen Dünya görüntüsüyle ilgili ünlü sözü “Soluk Mavi Nokta” ile bariz bir paralellik kuruyor.

Johns Hopkins Üniversitesi Profesörü Brice Ménard, bir bilim insanı kadrosuyla birlikte, Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması olarak bilinen yöntemle yirmi yılı aşkın süredir toplanan verileri kullandı.

Ménard, “Dünyanın dört bir yanındaki astrofizikçiler bu verileri yıllardır analiz ediyor ve bu da binlerce bilimsel makaleye ve keşfe yol açıyor ama kimse güzel, bilimsel olarak doğru ve bilim insanı olmayanların da erişebileceği bir harita oluşturmak için zaman ayırmadı. Buradaki amacımız, herkese evrenin gerçekte nasıl göründüğünü göstermek” diye konuştu.

Samanyolu galaksisi etiketinin altındaki “haritayı keşfet” seçeneğine tıkladığınızda, “evreni gezmek için yukarı kaydırmanızı” isteyen bir ekrana geliyorsunuz. Ménard, “Alttaki bu benekten, tüm evrendeki galaksilerin haritasını çıkarabiliyoruz ve bu, bilimin gücü hakkında bir şeyler söylüyor” dedi.

Siz yukarıya çıktıkça ekranın sol alt kısmındaki bir işaretçi size zamanda kaç milyar yıl geriye gittiğinizi gösteriyor. Bu arada, noktalar soluk mavilerin gradyanlarından sarılara, turunculara ve kırmızılara gider ve sonunda soğuk bir gece yarısı tonuna geri çekilir. Sarmal gökadalar soluk ve mavidir. Bizim galaksimiz olan Samanyolu da mavi bir sarmaldır olarak tanımlanıyor.

Eliptik galaksiler sarımsı ve daha parlak olarak gösterilirken, kırmızı benekler, yaydıkları ışığın esneyip Dünya’da bize kızıl bulanıklıklar olarak görünmesi için yeterince uzaklaşmış olan alemleri gösterir.

9 milyar yıl öncesine ait harita, galaksilerden çok kuasarları temsil eden canlı mavi noktalar sergiliyor. Kuasarlar bazı galaksilerin merkezinde yer alan kara deliklerin içinden fışkıran aşırı ışık jetleridir.

Temel olarak, kozmik tarihin bu çağından neredeyse görünmezlik noktasına kadar kırmızılaşmış galaksileri görmek gerçekten zor, ancak kuasarlar el feneri gibi hareket edecek kadar parlak. Parlaklıkları evren boyunca ışıldayarak, normalde karanlıkla korunan ve mesafeyle yumuşayan sahneleri ortaya çıkarıyor.

Ancak bu kuasarların ötesinde bile, elektromanyetik spektrumun kırmızı ucunun ötesinde gizlenen gizemleri çağrıştıran bir siyahlık lekesi yatıyor; kızılötesi sular.

Sayfada, “Evrenin, bugün gözlemleyebildiğimiz görünür ışığın yayılmasını engelleyen hidrojen gazıyla dolu olduğu bir çağla karşılaşıyoruz. Bu çağa “karanlık çağlar” deniyor.

NASA’nın muhteşem James Webb Uzay Teleskobu çok önemli çünkü insan gözüyle görülemeyen bu bölgede gizlenmiş sırları bulmak için inşa edildi. Yüksek teknoloji ürünü kızılötesi sensörlerle inşa edilen sistem, zihinlerimiz veya makinelerimizle göremediğimiz bir belirsizlikte sıkışmış zamanın başlangıcından itibaren galaksileri tespit etmeye çalışacak.

Sayfanın en üstünde, gözlemlenebilir evrenin sınırının ebrulu bir temsili yer alıyor. Yaklaşık 14 milyar yıl önce, Büyük Patlama’dan sonra yayılan ilk ışık parlaması yani Kozmik Mikrodalga Arka Planı.

Varlığın başlangıcına geri kaydırdıktan sonra harita, “Bu noktanın ötesinde hiçbir şey göremiyoruz” sonucuna varıyor: Bizim için ışığın yolculuk süresi, evrenin yaşından büyüktür.