Yerküre, yoğunluğu artan orman yangınlarının etkisi altında

Yerküreyi etkisi altına alan orman yangınları, Amerika‘dan Avrupa‘ya Afrika‘dan Asya‘ya birçok kıtada etkili olurken bu yıl içinde çıkan yangınların sayısı, pek çok ülkede önceki yılların ortalamasını aştı

ABD Havacılık ve Uzay Ajansının (NASA) “FIRMS” adını verdiği Yangın Bilgilendirme ve Kaynak Yönetimi Sistemi’nin uydu haritasına göre, kırmızı noktalarla gösterilen yangınlar dünyanın birçok yerine yayılmış durumda.

Haritada Kuzey Amerika ve Güney Amerika’nın büyük bölümü, Afrika platosu ve Arap Yarımadası’nın kuzeyi, Avrupa’da Akdeniz kıyıları ile Kuzey ve Doğu Avrupa’nın yangınların etkisinde olduğu görülüyor.

Asya’da ise Hindistan kıyıları, Rusya’nın Sibirya bölgesi, Çin, Malezya, Endonezya ve Okyanusya’da Avustralya’nın doğusu orman yangınlarının etkisinde bulunuyor.

Yangınlar yerkürenin pek çok ormanlık bölgesini kırmızıya boyarken, Türkiye’nin yanı sıra İtalya, Arnavutluk, Yunanistan, İspanya, Tunus ve Cezayir gibi Akdeniz’e kıyısı bulunan ülkeler de yoğun orman yangınlarıyla mücadele ediyor.

Avrupa Birliğinin (AB) Copernicus uydularından elde edilen verilerin yer aldığı Avrupa Orman Yangınları Bilgi Sistemi (EFFIS) haritasına göre de kıtanın tamamındaki irili ufaklı yangınlar neredeyse Rusya’nın kuzeyine kadar ulaşıyor. Uydu haritasında AB ülkelerinde farklı boyutlardaki yangınların en az 1 haftadır sürdüğü görülüyor.

İtalya

İtalya’nın özellikle güney bölgeleri irili ufaklı çok sayıda orman yangınına teslim oldu.

Yerel basında çıkan haberlerde son birkaç haftada Sicilya Adası ile ülkenin güneyindeki Kalabriya, Puglia, Campania bölgelerinde çıkan yangınlar neticesinde binlerce hektar arazinin kül olduğu belirtildi.

Ayrıca Sardinya Adası’nın batısındaki Oristano vilayeti kırsalında 24 Temmuz’da çıkan yangında 20 bin hektar arazi yandı, 1500 kişi tahliye edildi. Bölgede soğutma çalışmaları devam ediyor. Yangınla mücadele için İtalya kendi uçaklarına ek olarak AB ülkelerinden de yangın söndürme uçağı istedi.

EFFIS verilerine göre, ülkede halen Sicilya’da 47, Calabria’da 71, Puglia’da 10, Campania’da 8 aktif yangın bulunuyor.

Yunanistan

Yunanistan’ın başkenti Atina yakınlarındaki Aharnes belediyesine bağlı Varipombi bölgesinde dün ormanlık alanda çıkan yangın, yerleşim birimlerini tehdit etmeye başladı.

Öğleden sonra çıkan ve kısa sürede çevreye yayılarak üç ayrı noktada yoğunlaşan yangın nedeniyle Varipombi ve Adames yerleşim birimleri tedbir amaçlı boşaltıldı, bölgedeki çocukların bulunduğu bir tatil kampı tahliye edildi.

Öte yandan, Eğriboz Yarımadası, Messinia, Lakoniya ve İstanköy Adası’nda da orman yangınları çıktığı bildirildi.

Yunanistan’da 2 Ağustos’ta Ahaia bölgesinde, Rodos Adası’nda ve Türk-Yunan sınırındaki Evros bölgesinde de yangınlar meydana geldi.

Başkent Atina yakınlarındaki Dionisos Belediyesine bağlı Stamata’daki ormanlık alanda 27 Temmuz’da çıkan yangın yerleşim yerlerine sıçradı.

Arnavutluk

Arnavutluk da son günlerde çok sayıda orman yangınıyla mücadele etmek zorunda kalan ülkeler arasında yer aldı.

Cumhurbaşkanı Ilir Meta, durumun istikrarsızlığını koruduğunu ve yardım için Avrupa Sivil Koruma İnisiyatifine başvuracaklarını açıkladı.

Özellikle Adriyatik Denizi kıyısındaki Karaburun Yarımadası’ndaki yangınların kontrolü güç hale gelmiş durumda.

Arnavut itfaiyecilerin sarp yarımadanın büyük bölümüne yayılan yangınlara müdahale edecek araç ve ekipmana sahip olmadığı, rüzgarların yangının yayılmasını hızlandırdığı bildirildi.

İspanya

İspanya’nın kuzeydoğusundaki Katalonya bölgesinde 26 Temmuz’da son iki yılın en büyük orman yangını yaşandı.

Yerel basındaki haberlere göre, Tarragona bölgesindeki Santa Coloma de Queralt’ta çıkan yangında 1657 hektarlık alan kül olurken, bölgedeki yerleşimlerde bulunan 168 kişi yangın tehlikesi nedeniyle tahliye edildi.

Fransa

Fransa’nın güneyindeki Aude’de ilinde 25 Temmuz’da çıkan yangınında 850 hektar arazi kül oldu, yangın nedeniyle Toulouse ve Narbonne arasındaki kara yolu ulaşıma kapatıldı.

Yangın Fransa, İspanya ve Portekiz’e elektrik ileten hatlarda hasara sebep oldu.

Portekiz

Portekiz’in güneybatısındaki Monchique şehrinde 17 Temmuz’da meydana gelen orman yangını 2 bin hektardan fazla arazinin yok olmasına yol açtı.

Romanya

AB üyesi ülkelerden Romanya’nın başkenti Bükreş’in de bulunduğu güney bölgesi ve özellikle Bulgaristan sınırı da EFFIS haritasında hala kırmızı noktalarla gösteriliyor.

Romanya’nın komşuları Moldova ve Ukrayna’da da orman yangınları sürüyor.

Avrupa’da ortalamanın üzerinde kayıp var

EFFIS verilerine göre, İtalya’nın yanı sıra Fransa ve Romanya’da da yanan alan bakımından şimdiden 2008-2020 ortalaması geçilmiş durumda.

İtalya’da bu sene 53 bin 797 hektar alan yanarken, 12 yılın ortalaması 40 bin 781 olarak kaydedildi. Fransa’da 22 bin 807 hektar yanarken, önceki yılların ortalaması 9 bin 283’tü. Romanya’da da aynı şekilde bu sene 18 bin 620 hektar alan yanarken, 12 yılın ortalamasının verisinin 16 bin 82 hektar olduğu belirtiliyor.

Aynı sitede, AB üyesi olmayan ülkeler arasında Bosna Hersek’in de 25 bin 583 hektar alanı yangında kaybettiği, bunun 30 bin 199 olan 2008-2020 ortalamasına oldukça yakın olduğu gösteriliyor.

Tunus’ta 17 bin 599 hektar arazi bu sene içinde yanarken bunun, 6 bin 257 hektar olan 12 yıllık ortalamayı çoktan geçtiği kaydediliyor.

Rusya

Rusya’nın Yakutistan bölgesinde temmuz ayında başlayan yangınları söndürme çalışmaları devam ediyor.

Bölgedeki yangınlar dün tekrar yayılmaya başlarken, yüzey alanı 1 milyon hektarı geçti. Rusya Savunma Bakanlığı bölgeye ilave birlik ve teçhizat sevk etti.

Bugüne kadar yaklaşık 1,3 milyon hektar ormanlık alanın küle döndüğü bölgede yetkililer acil durum ilan etti.

ABD ve Kanada

ABD’deki Ulusal Kurumlararası Yangın Merkezinin 3 Ağustos itibarıyla verdiği bilgilere göre, ülkede 13 eyalette orman yangınları devam ediyor.

California, Idaho, Oregon, Washington, Montana ve Güney Dakota eyaletlerinde büyük yangınlar çıktı.

Ülkede aktif orman yangınlarının sayısı 97’e ulaşırken 1,8 milyon dönümden fazla arazi yangınlarda hasar gördü.

Kanada Yaban Arazileri Bilgi Sistemi verilerine göre, ülke genelinde irili ufaklı 228 orman yangını devam ediyor. Ülkede 2021 içerisinde 4 bin 891 yangın çıktı. Önceki 10 yıllık ortalaması 3 bin 753’tü. Yangınlarda 2 bin 758 hektar arazi yandı. Önceki 10 yılda ortalama 1736 hektar arazi yangınlarda hasar görmüştü.

Güney Amerika

Brezilya’nın Amazon bölgesini 2019 ve 2020’de etkileyen orman yangınlarının ardından bu yıl da Arjantin’in en önemli doğa varlığı Patagonya bölgesi yangınlarla sarsıldı.

Patagonya’nın kuzeyindeki Rio Negro eyaletinde 7 Mart’ta kara yolu yakınında başlayan yangınlar kuzeye doğru ilerleyerek Atlantik Okyanusu kıyısındaki Buenos Aires’e kadar ulaştı.

Çin ve Hindistan

Hindistan’da ve Çin’in tropikal iklimin hüküm sürdüğü bölgelerinde yaz aylarında muson yağışlarının etkisi hissedildiğinden orman yangınları daha az görülüyor. Ancak bu bölgelerde de artan ormansızlaşma yağışlarla ortaya çıkan sellerin yıkıcı etkisini arttırıyor.

Her iki ülkede de geçen hafta meydana gelen sellerde onlarca kişi hayatını kaybetti.

Avustralya

2019 ve 2020’de yaz aylarındaki orman yangınlarında 10 milyon hektardan fazla arazinin kül olduğu, bir milyardan fazla vahşi hayvanın hayatını kaybettiği Avustralya ise bu yıl yangınlar bakımından sakin bir yaz geçirdi.

Güney Yarım Küre’de yaz aylarına denk gelen aralık, ocak ve şubat aylarında acil durum çağrıları yarı yarıya azalırken, önceki yıla kıyasla daha az sayıda arazi yangınlarda tahrip oldu.

Yangınlardan en fazla etkilenen Yeni Güney Galler eyaletinde geçen yıl 5,5 milyon hektar arazi yanarken, bu yıl 31 bin hektar arazi zarar gördü.