ABD’de iktidar değişimi: 11 hafta sonrasında hızlı devir teslim

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

ABD başkanlık seçimleri sonrası 11 haftalık geçiş dönemi, yeni yönetimin devre hazır hale gelmesi için kritik bir süreç sunuyor. 20 Ocak’ta gerçekleştirilen devir teslimle, Beyaz Saray’da yüzlerce çalışan sadece birkaç saat içinde yeni başkanın konutunu hazırlıyor

Birçok demokratik ülke yeni liderlerini seçim sonrası hızla göreve getirirken ABD, 11 haftalık bir geçiş dönemiyle bu işi ağırdan alır. Bu geçiş her ne kadar yavaş gibi görünüyor olsa da, bu süre Anayasa’nın görevli olan bir başkanın yeni başkana iktidarı devretmesi için ilk olarak tanıdığı dört aylık süreden kısadır.

Tempoyu yakalamak

Başkanlar arasında ilk başta geçerli olan Kasım-Mart dönemi, ülke genelinde haberlerin ve insanların hareketinin yavaş bir süreç olduğu 18. yüzyılda belirlenmişti. Kabine üyelerinin, sıklıkla üyeleri başkentte yaşayan ve çalışan meclisin içinden seçildiği birçok parlamenter demokrasinin aksine, ABD’deki siyaset erbapları geniş bir ülkeye yayılmış durumdadır.

Amerika Birleşik Devletleri’nin Büyük Bunalım sırasında yaşadığı zorluklar, liderlerin yeni seçilen başkanın daha hızlı bir şekilde yemin ederek göreve başlaması ve böylece ilk başta dört ay olan “topal ördek” döneminin üç aydan daha kısa bir süreye düşürülmesi konusunda ikna edilmesine yardımcı olmuştur. (“Topal ördek” terimi, kendinden sonra yerine geçecek olan kişi çoktan seçilmiş bulunan, kendisi de seçimle gelmiş bir yetkiliyi ifade eder. Böyle bir durumda bulunan kişi, siyasi açıdan zayıf bir pozisyondadır.)

1933’te yürürlüğe konulan Anayasa’nın 20. Maddesi’nde yapılan değişiklikle, yeni göreve başlama tarihi 20 Ocak olarak belirlenmiştir. Başkanlık seçimleri hâlâ Kasım başında yapılmaktadır.

Güney Metodist Üniversitesi’nde Başkanlık Tarihi Merkezi direktörü olan Jeffrey A. Engel, “Bir kabineyi ve hükûmetin tüm üst kademesini bir araya getirmek zaman alır,” dedi ve ekledi: “Yeni bir Başkan ve yönetimi göreve her geldiğinde, âdeta bir pastanın üzerine kremasını hazırlamanız gerekir. Pasta dediğimiz kalıcı olan bürokrasiyi ifade ederken [krema, yeni atanan görevlilere ve Kabine üyelerine işaret eder]. Tüm pastacıların da bildiği gibi, kremayı pastanın üzerine 30 saniyede de koyabilirsiniz, ama bu krema pek güzel görünmez.”

Amerika’nın benzersiz demokrasisi

ABD’nin seçilen Başlan’la görevden ayrılacak Başkan arasındaki yaklaşık üç aylık bir geçiş dönemini koruyor olmasının bir başka nedeni de, seçimin sonucunun parlamento seçimlerinde kazanan parti tarafından belirlenmesi yerine, ABD başkanının genel seçimden haftalar sonra resmî olarak Seçiciler Kurulu tarafından seçiliyor olmasıdır. Bu, yeni seçilen Başkanların hemen resmî olarak göreve başlayamaması anlamına gelse de, seçimi kazandığı ilan edilen lider geçiş süreci için fon toplayabilir ve görevi bırakan yönetimden bilgilendirmeler alabilir.

Florida Eyalet Üniversitesi’nden emekli Profesör Elizabeth B. Goldsmith, Şükran Günü tatili hemen seçimin ardından geldiği ve Şükran Günü’nü Noel, Hanuka ve diğer kış tatilleri izlediği için Amerikalıların bu geçiş süresini anlayışla karşıladığını belirtti.

Ayrıca ABD Başkan, hem hükûmet başkanı hem de devlet başkanı olmasıyla da diğer ülkelerden farklılık gösterir. (Britanya Başbakanı’nı ve Kraliçe’yi aynı anda değiştirdiğinizi hayal edin.)

İktidar değişikliği her ne kadar yavaş gerçekleşiyor görünüyor olsa da, 20 Ocak’ta Beyaz Saray’da gerçekleşen devir teslim o kadar hızlıdır ki devir teslimi gerçekleştirmek için devlet çalışanlarından oluşan taktik bir ekibe ihtiyaç duyulur. Görevi bırakan başkan genelde Beyaz Saray’daki konutundan göreve başlama töreni için ayrılır ve yeni başkan birkaç saat sonra bu konuta taşınır. Goldsmith, özel konutun 132 odasının ve kamusal alanların yeni başkan için hazır edilmesi amacıyla yüzlerce çalışanın sabahın ilk saatlerinden itibaren çalışmaya başladığını ifade etti.

Amerikan evleri üzerine uzman olan Goldsmith, “Orada bol aksiyonlu saatler yaşanır,” dedi ve ekledi: “Yataklar yapılır, diş fırçaları atılır. Sahne arkasında bir sürü şey gerçekleşir.”