ABD’li kongre üyelerinden Esad sonrası Şam’a ilk ziyaret

Esad’ın devrilmesinden sonra ilk kez iki ABD’li Kongre üyesi Şam’a resmi olmayan bir ziyarette bulundu. Ziyaret kapsamında tarihi ve dini bölgeler gezilirken geçici hükümet yetkilileriyle yaptırımlar ve demokratik geçiş süreci üzerine temaslar kuruldu

ABD Kongresi’nden iki Cumhuriyetçi üye, Suriyeli-Amerikan bir sivil toplum kuruluşunun düzenlediği resmi olmayan bir ziyaret kapsamında cuma günü Şam’a gitti. Bu ziyaret, eski Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın aralıkta devrilmesinden bu yana ABD’li milletvekillerinin ülkeye gerçekleştirdiği ilk ziyaret oldu.

Indiana’dan Marlin Stutzman ve Florida’dan Cory Mills, iç savaş sırasında büyük hasar görmüş ve yağmalanmış tarihi bir sinagogun bulunduğu Şam banliyösü Jobar’ı ve Hristiyanların yoğun yaşadığı Bab Tuma mahallesini ziyaret ederek Hıristiyan dini liderlerle bir araya geldi.

ABD Suriye hükümetini henüz tanımadı

Trump yönetimi, Esad’ı devirip ani bir harekâtla iktidara gelen yeni Suriye hükümetini henüz resmen tanımıyor. Washington, Esad döneminde uygulanan ağır yaptırımları da kaldırmadı.

Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi üyesi olan Mills, Associated Press’e yaptığı açıklamada “Buraya gelip durumu kendi gözlerimle görmek, çeşitli devlet kurumlarıyla bir araya gelmek, Suriye halkının ihtiyaçlarını ve ülkenin istikrarı için neler gerektiğini anlamak çok önemliydi” dedi.

Mills, El Şara ile yapılacak görüşmelerde yaptırımların, hükümetin önceliklerinin ve geçiş yönetiminin demokratik bir yapıya dönüşme sürecinin ele alınmasını beklediğini belirtti. Yaptırımların kaldırılması konusunda ise “Son kararı başkan verecek ama Kongre tavsiyede bulunabilir” dedi.

‘Suriyeliler için çok önemli’

Milletvekilleri, Indiana merkezli ve misyonunu “Suriye halkı ile ABD arasında sürdürülebilir bir siyasi, ekonomik ve sosyal ortaklık kurmak” olarak tanımlayan Suriye-Amerikan Barış ve Refah İttifakı adlı sivil toplum kuruluşunun davetiyle ülkeye gitti. Geçici hükümette görev yapan tek kadın ve tek Hristiyan olan Sosyal İşler ve Çalışma Bakanı Hind Kabawat da heyete Bab Tuma ziyaretinde eşlik etti. Kabawat, bu ziyaretin “Suriyeliler için çok önemli” olduğunu söyledi.

Öte yandan ABD Dışişleri Bakanlığı, Cuma günü yaptığı açıklamada ABD vatandaşlarını Suriye’ye seyahat etmemeleri konusunda tekrar uyardı. Bakanlık, “turistlerin sıkça ziyaret ettiği yerler dahil olmak üzere potansiyel saldırılarla ilgili güvenilir bilgiler alındığını” duyurdu.

İsrail askerleri hala ülkede

Aynı gün, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas da Suriye Devlet Başkanı Ahmed El Şara ile görüştü. Bu, Abbas’ın 2011’de başlayan iç savaştan bu yana Suriye’ye yaptığı ilk ziyaret oldu.

Filistin resmi haber ajansı WAFA, Abbas’ın 2007’den bu yana gerçekleştirdiği ilk Suriye ziyaretinin “Filistin-Suriye ilişkilerini güçlendirmeyi ve bölgedeki kritik gelişmeleri ele almayı” amaçladığını bildirdi.

Habere göre iki lider, Gazze’de süren savaşı ve uzun süredir tıkanmış olan iki devletli çözüm sürecini yeniden canlandırmaya yönelik uluslararası çabaları görüştü. Ayrıca “iki taraflı iş birliğini birçok alanda geliştirmek için ortak komiteler kurulması” konusunda mutabakata vardılar.

Suriye’de yaklaşık 450.000 Filistinli mülteci yaşıyor. Şam yakınlarındaki Yermük mülteci kampı, savaş öncesi dönemde Filistin diasporasının başkenti olarak görülüyordu, ancak savaş sırasında büyük ölçüde yıkıldı. Suriye’deki Filistinli mültecilere vatandaşlık verilmedi. Bu durum, onların 1948’de İsrail’in kurulması sırasında terk ettikleri ya da zorla çıkarıldıkları evlerine geri dönme haklarını koruma gerekçesiyle açıklanıyor. Ancak komşu Lübnan’ın aksine, Suriye’de Filistinlilere mülk edinme ya da birçok meslekte çalışma hakkı tanındı.

İsrail ve Suriye arasında gerginlik sürüyor

Suriye, İsrail ile diplomatik ilişkilere sahip değil. Yeni Suriyeli yetkililer İsrail’le çatışmaya girmek istemediklerini açıklamış olsalar da, İsrail yönetimi şu anda Şam hükümetine şüpheyle yaklaşıyor. 

İsrail güçleri, Esad’ın devrilmesinin ardından Birleşmiş Milletler denetimindeki Suriye topraklarında yer alan tampon bölgeyi ele geçirdi ve ülkedeki askeri tesislere yönelik yoğun hava saldırıları düzenledi. İsrail yetkilileri daha önce yeni Suriye ordusunun Şam’ın güneyine yaklaşmasına izin vermeyeceklerini belirtmişti.