ABD’nin Rusya’ya ‘Novichok’ yaptırımları

BEĞENDİM

ABD, yaptırımlarla Rusya’ya bazı savunma malzemelerinin satılmasına son vermeyi, silah satışı finansmanının yanı sıra ulusal güvenlik açısından “hassas mallar ve teknolojinin” satışını engellemeyi hedefliyor.

ABD yönetimi, dün açıklanan yaptırımlarla Rusya’ya savunma malzemelerinin satılmasına son vermeyi, silah satışı finansmanının yanı sıra ulusal güvenlik açısından “hassas mallar ve teknolojinin” satışını engellemeyi amaçlıyor.

ABD Dışişleri Bakanlığından üst düzey bir yetkili, eski Rus ajan Sergei Skripal ve kızı Yulia Skripal’ı İngiltere’nin Salisbury kentinde “Novichok” maddesi ile zehirleme girişimi nedeniyle Rusya’ya uygulanacak yeni yaptırımların detaylarına ilişkin telekonferans yöntemiyle basına açıklamalarda bulundu. Zehirleme girişimine ilişkin, “Rusya’nın kasıtlı bir şekilde gerçekleştirmesi dışında makul alternatif bir açıklamanın olmadığını” vurgulayan yetkili, yaptırımların 1991 Kimyasal ve Biyolojik Silahların Kontrolü ve Ortadan Kaldırılması Yasası (CBW Act) kapsamında iki aşamalı uygulanacağını kaydetti.

Amerikalı yetkili, “Bu yasaya göre, Rusya’ya herhangi bir savunma malzemesinin satılmasına son vermek, silah satışı finansmanı, ulusal güvenlik açısından hassas mallar ve teknolojinin satışını engellemek üzere yaptırım uygulamamız gerekiyor.” ifadelerini kullandı.

ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisinin verdiği bilgiye göre, “hassas mallar ve teknolojiler”le ilgili yaptırımların kapsamına Rus devletinin sahip olduğu ya da devlet tarafından desteklenen işletmelere satılacak bazı ABD menşeli elektronik cihazlar, bilgisayarlar, lazerler, algılayıcılar ve haberleşme araçlarının yanı sıra petrol ve gaz üretim cihazları ile bilgi güvenliği teknolojileri gibi ürünler giriyor.

ABD yönetimi, yaptırımlardan milli çıkarlarının en az ölçüde etkilenmesi için Rusya’da aktif ABD şirketlerinin çıkarlarını gözetecek ve bazı alanlarda istisnalar yapabilecek. CBW Yasası kapsamında yaptırımların en az 12 ay uygulamada kalması gerekiyor. Rusya, yasada belirtilen bazı koşulları sağladıktan sonra bu uygulamaya son verilebilecek. Aksi takdirde üç ay içinde daha ağır yaptırımların olduğu ikinci aşama da yürürlüğe konulacak.

Rusya’nın yerine getirmesi istenen koşullar ise ileride bir daha uluslararası hukuku ihlal ederek kendi vatandaşlarına yönelik kimyasal veya biyolojik silah kullanmaması, buna ilişkin güvenilir garanti vermesi ve Birleşmiş Milletler (BM) ile diğer uluslararası kurumların gözlemcilerinin araştırma yapmalarına izin vermesi gibi kriterlerden oluşuyor.

ABD yönetimi, Kongre’yi yaptırımlar hakkında bilgilendirdi. Yaptırımların ilk aşamasının 22 Ağustos’ta uygulamaya girmesi öngörülüyor. İngiliz dış istihbarat servisi MI6 için çalıştığı ortaya çıktığında ülkesinde mahkum edilen ve daha sonra casus takasıyla İngiltere’ye gelen Rus ajan Skripal ile kızı, 4 Mart’ta Salisbury’de bir bankta bilinçlerini yitirmiş vaziyette bulunmuştu. Hastaneden taburcu edilen baba kızın tedavilerine evde devam edileceği duyurulmuştu.

İngiltere, Skripal ile kızının zehirlenmesinde, Rusya tarafından imal edildiği ileri sürülen, askeri nitelikte ve sinir sistemi üzerinde etkili bir kimyasal maddenin kullanıldığının kesinlik kazandığını duyurmuştu. Bu maddenin, Sovyetler Birliği’nce 1970 ve 1980’lerde geliştirilen “Novichok” adlı kimyasal grubundan olduğu belirtilmişti.

Muhabir: Tuğçenur Yılmaz