Biden barış sözü verdi ancak görev süresi savaşlarla geçti

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Amerika artık Irak ve Afganistan’daki gibi geniş çaplı bir kara savaşı yürütmüyor olsa da Başkan Joe Biden görev süresinin büyük bölümünde Ukrayna ve İsrail’e verdiği desteklerle daha büyük bir savaş riskinin yükseldiği bir döneme başkanlık etti.

Geçen ay Oval Ofis’te yaptığı konuşmada adaylıktan çekilme kararını açıklayan Başkan Joe Biden, başarılarıyla övündü. Bunlardan birinin de bir barış dönemine başkanlık etmek olduğunu öne sürdü. Biden ulusa seslenerek “Bu yüzyılda Amerikan halkına ABD’nin dünyanın hiçbir yerinde savaşta olmadığını bildiren ilk başkanım” dedi. Ancak Amerika artık Irak ve Afganistan’daki gibi geniş çaplı bir kara savaşı yürütmüyor olsa da, görev süresinin büyük bir bölümünde Biden bir savaş lideri gibi göründü.

“Mirasının önemli bir parçası olacak”

Üç yıl önce Afganistan’dan son ABD askerini de çekmesinden bu yana Biden, başkanlığının büyük bir bölümünü Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline karşı kamuoyunu ve askeri gücünü harekete geçirmekle ve Gazze Şeridi’ndeki savaşında İsrail’i desteklemekle geçirdi. Carnegie Endowment for International Peace’de kıdemli bir araştırmacı olan Stephen Wertheim, “Savaş, Biden’ın mirasının önemli bir parçası olacak. İnsanın aklına yatması zor olan şey, ABD’nin Ukrayna ya da Gazze’deki savaşlara doğrudan müdahil olmamasına rağmen, Biden’ın başkanlığı süresince büyük ölçekli çatışma risklerinin daha da artmış olması” dedi. 

Roosevelt dönemini andırıyor

Bu durumun Biden’ın halefi eski Başkan Donald Trump ya da Başkan Yardımcısı Kamala Harris için sonuçları çok büyük olabilir. Wertheim, Biden’ın başkanlığının, Başkan Franklin D. Roosevelt’in görevdeki son yıllarının bazı uğursuz yankılarına sahip olduğunu belirtti. 1940 ve 1941’de İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesi, Roosevelt’in başlangıçta Amerika’yı çatışmanın dışında tutmasına rağmen ulusal siyasete hakim oldu. Ancak Roosevelt, Biden’ın ekim ayında Ukrayna ve İsrail’in silahlandırılmasını savunduğu bir konuşmasında kullandığı “demokrasinin cephaneliği” ifadesini kullanarak ABD’nin savaşa katılımını kademeli olarak arttırdı. 1943 yılına gelindiğinde Amerika Birleşik Devletleri üç kıtada savaş halindeydi.

Biden Afganistan’dan ayrıldığından beri Amerika’yı savaşın tamamen dışında tutmuş değil. ABD güçleri 7 Ekim’den bu yana Yemen’deki Husi savaşçıların, Husilerin küresel deniz taşımacılığına yönelik saldırılarına karşılık olarak defalarca bombaladı ve İran’ın Irak ve Suriye’deki vekil güçlerini vurdu. Bir ABD saldırısı, Ürdün’deki bir üste üç ABD askerinin ölümüne neden olan bir insansız hava aracı saldırısına misillemeydi. Bu hafta da İran destekli savaşçılar tarafından Irak’taki bir ABD hava üssüne düzenlenen roket saldırısında çok sayıda ABD askeri yaralandı.

Biden ABD askerlerine İsrail adına hareket etme emri bile verdi. Nisan ayında ABD uçakları İsrail’e yönelik büyük bir saldırıda İran tarafından fırlatılan yüzlerce füze ve insansız hava aracının birçoğunu düşürdü. İsrail’in İran’ın başkenti Tahran’da bir Hamas liderini öldürmesine karşılık olarak bu ay da benzer bir saldırının gerçekleşeceğini öngören Biden, İran’ın İsrail’e yönelik olası bir başka saldırısına karşı savunma yapmak üzere savaş gemilerini ve savaş uçaklarını yeniden konumlandırdı. 

Kendisini eleştirenlere göre Biden sicilini uygun bir şekilde gizliyor. George W. Bush’un başkanlığı döneminde Ulusal Güvenlik Konseyi yetkilisi olan Peter Feaver, “Husi saldırılarına karşı gemileri korumak için devam eden çaba bir savaş operasyonu değilse nedir?” dedi. Feaver, Biden’ın savaşı sona erdirmekle ilgili konuşmasını duyanların bir şeylerin yolunda gitmediğini düşünmekte haklı olduğunu sözlerine ekledi. Feaver, “Bir saniye, bu ABD’nin savaştan çıkmış olduğu hissini vermiyor diyebilirsiniz. Çünkü bu, 1980’lerin başından bu yana yaşanan en tehlikeli jeostratejik an” ifadelerini kullandı.

Trump bunu kullanıyor

Fırsattan istifade eden Trump, Biden’ı ve Harris’i Amerika’nın güvenliğini tehlikeye atmakla suçladı. Her ikisinin de aksine Trump kendisini Ukrayna’daki savaşı hızla sona erdirebilecek ve Orta Doğu’ya sükunet getirebilecek bir barış yanlısı olarak gösteriyor ancak analistler bunun pek olası olmadığını söylüyor. Trump temmuz sonunda gazetecilere verdiği demeçte “Şu anda üçüncü bir dünya savaşına İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana hiç olmadığı kadar yakınsınız. Hiç bu kadar yakın olmamıştınız, çünkü ülkemizi beceriksiz insanlar yönetiyor. Eğer kazanırsak, her şey çok basit olacak. Her şey çok hızlı bir şekilde yoluna girecek. Eğer kazanamazsak, Orta Doğu’da büyük savaşlar ve belki de üçüncü bir dünya savaşı ile karşı karşıya kalacağız” dedi.

Washington’daki savaş havası, Biden’ın 2020’de aday olurken Amerika’nın gücünü azaltan ve Washington’un dikkatini Çin’in yükselişinden uzaklaştırdığını söylediği 11 Eylül sonrası sonsuz savaşların ötesine geçme sözü verdiği vizyonundan çok uzak. Biden, Ağustos 2021’de Afganistan’dan son ABD askerlerini geri çekerken gururla konuştu. O zaman “Çok uzun süredir savaş halinde bir ulus olduk. Eğer bugün 20 yaşındaysanız, barış içinde bir Amerika’yı hiç tanımamışsınız demektir” demişti.

Ancak bu barış durumu uzun sürmedi. Son ABD askerinin Kabil’den ayrılmasından altı ay sonra Rus tankları Ukrayna’ya girdi. Uluslararası düzenin tehlikede olduğu uyarısında bulunan Biden, Ukrayna’ya para ve silah akıttı. “Amerika zorbalara karşı durur” dedi. Biden Rusya ile savaşmak için asker göndermeyi kesin bir dille reddetti ama Doğu Avrupa’ya binlerce asker konuşlandırdı. Amerikalılar Ukrayna ile dayanışma gösterdikçe bir tür iç cephe ortaya çıktı. 

Irak Savaşı’ndan sonra ilk savaş karşıtı protestolar

Ardından 7 Ekim’de Hamas’ın İsrail’e saldırması Beyaz Saray’ı neredeyse sürekli bir kriz durumuna sürükledi. Biden, Gazze’de sivil kayıpların arttığı bir ortamda ABD’nin İsrail’e silah sevkiyatını kesmeyi reddederken, Irak Savaşı’ndan bu yana en büyük savaş karşıtı protestolar patlak verdi. Vietnam Savaşı dönemini anımsatan sahnelerde öğrenciler üniversite kampüs binalarını basarken, aktivistler Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in evinin önünde kamp kurdu. Birçok protestocu sanki Gazze’deki savaşı Biden yönetiyormuş gibi konuştu. Başkan’ın Ocak ayında Virginia’da yaptığı bir konuşma sırasında, “Soykırım Joe! Bugün kaç çocuk öldürdün?” diye bağırdı bir protestocu.

Biden ekim ayında Oval Ofis’te yaptığı bir konuşmada, Amerika’nın tarihte bir dönüm noktasında olduğunu söyleyerek Ukrayna ve İsrail’e büyük bir yardım paketi çağrısında bulundu. Biden’ın kampanyasının, savaş zamanını andıran bir dönemdeki liderliğini siyasi bir güç olarak gördüğü açıktı. Temmuz ayında Demokratların başkan adayı olarak kalmak için mücadele ederken ABC News sunucusu George Stephanopoulos’a “Dünyayı ben yönetiyorum” dedi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile telefonda görüştüğünü ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i karşısına aldığını belirtti.

Biden’ın hesapları mirasına ve çatışmaları çözme becerisine kayıyor olabilir. Şu anda Netanyahu’ya Gazze’deki savaşı sona erdirmek için Hamas ile bir ateşkes anlaşması imzalaması için baskı yapıyor. Bu sayede İsrail ve Suudi Arabistan arasında tarihi bir atılım olarak görülecek resmi bir ittifak planını hayata geçirebileceğini umuyor. Geç gelen bir barış çabası Biden’ın tarih kitaplarındaki yeri için çok değerli olabilir.