Dünyanın dört bir yanında Trump merkezli kriz depremi

ABD Başkanı Donald Trump, görevine başlayalı yalnızca 18 ay oldu. Ancak bu kısa sürede, aralarında Türkiye’nin de olduğu pek çok ülkeyle çok sayıda krize yol açtı.

Çin’den Meksika’ya, Kanada’dan Venezuela’ya dünyanın dört bir yanı 2 seneye yakın süredir ABD Başkanı Donald Trump’ın sebep olduğu krizlerle boğuşuyor. Türkiye’den Almanya’ya, Çin’den Avrupa Birliği’ne (AB) dünyanın bütün coğrafyalarında Trump kaynaklı krizler yaşandı.

İlk kriz yaratan icraati Meksika ve Müslümanlara karşı

Trump’ın kriz yaratan ilk icraatları Meksika ve Müslümanlara karşı oldu. ABD Başkanı öncelikle Suriye’den gelecek mültecilere kapıları kapattı. İran, Libya, Somali, Suriye, Irak, Yemen, Kuzey Kore ve Venezuela vatandaşlarının vizelerini askıya aldı. Bu ülke vatandaşlarına seyahat yasağı uygulanmasına yönelik kararnameye imza attı. Özellikle Kuzey Afrika ülkeleri karara tepki gösterdi.

Trump’ın ilk kriz çıkardığı ülkelerden birisi de komşusu Meksika. Trump’ın seçim sürecinde en büyük vaadi Meksika sınırına duvar örmekti. Göreve gelir gelmez de duvar örülmesini öngören “sınır güvenliği kararnamesini” imzaladı. 3 bin 200 kilometrelik duvarın yapımı için kolları sıvadı.

Tepki çeken “Sıfır Tolerans” politikası

Meksika’yla bir kriz de yasa dışı göçmenlerle ilgili yaşandı. ABD Başkanı Trump’ın izlediği göçmenlere “sıfır tolerans” politikası sonucu, göçmenlerle çocuklarının birbirinden ayrıldığı, hatta kafeslerde tutulduğu görüntüler insanlık tarihine birer kara leke olarak geçti.

İran’la nükleer anlaşma krizi

Trump, önceki ABD Başkanı Barack Obama döneminde nispeten düzeltilen İran’la ilişkileri de alt üst etti. Trump yönetimi İran’la yaptığı nükleer anlaşmadan tek taraflı çekildi. Nükleer anlaşmaya taraf diğer 5 ülkenin tüm itirazlarına karşın Trump kararından geri adım atmadı.

ABD, İran’a karşı yeniden yaptırımları hayata geçirmeye başladı. İran’a karşı yaptırım uygulamayacağını açıklayan müttefiklerine de yaptırım tehditleri savurdu.

Kuzey Kore ile savaşın eşiğinden dönüldü

Trump döneminde Kuzey Kore’yle de tansiyon hiç olmadığı kadar yükseldi.

Görevinin ilk aylarında Kuzey Kore’ye “öfke ve ateş” vadeden ABD Başkanı Trump, Pyongyang’a karşı askeri seçeneklerin masada olduğunu vurgulayınca savaşın eşiğinden dönüldü. Kuzey Kore liderine Twitter’dan “roket adam” lakabı taktı. Krizi ancak konunun doğrudan muhatabı olan Güney Kore engelleyebildi.

“Kuzey Kore Dışişleri Bakanı’nın BM’de konuşmasını duydum. Eğer o küçük roket adamın düşünceleri yankılanmaya devam ederse, daha fazla etrafta olmayacaklar.”

Venezuela’ya tehdit

Trump’ın tehdit ettiği ülkeler arasında Venezuela da var.

ABD Başkanı, Venezuela’daki ulusal kurucu meclis seçimlerinin ardından, seçimi tanımadığını söyledi.

Hatta, “Venezuela için birçok seçeneğimiz var. Bu arada askeri seçeneği de dışlamayacağım” ifadelerini kullandı.

ABD Büyükelçiliği’ni Tel Aviv’den Kudüs’e taşıdı

Başka ülkelerin iç işlerine karışmakta hiçbir mahsur görmeyen Trump, Filistin’e karşı takındığı tutumla da krize sebep oldu.

Tüm itirazlara rağmen Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyacaklarını açıkladı. Uluslararası toplum Türkiye’nin öncülüğünde harekete geçti.

Trump’ın tehditlerine karşılık, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda ezici çoğunlukla karar reddedildi. Tüm itirazlara rağmen Kudüs provokasyonunu sürdüren Trump yönetimi, 14 Mayıs’ta ABD Büyükelçiliği’ni Tel Aviv’den Kudüs’e taşıdı.

Küresel ticaret krizini başlattı

Trump tüm dünyada ticaret odaklı krizlere de yol açtı. Önce Çin’le ticaret savaşı başlattı.

Trump yönetimi, Çin’den ithal edilen 800’den fazla ürüne ek gümrük vergisi uygulama kararı aldı. 34 milyar dolar değerindeki ürünlere yüzde 25 ek gümrük vergisi uygulanmaya başlandı.

Çin bu hamleye misillemeyle karşılık verdi. Trump, yönetimi krizi daha da derinleştirdi.

Çin’den ithal edilen 200 milyar dolar tutarındaki üründen de yüzde 25 gümrük vergisi alınması talimatını verdi.

Asya’dan Avrupa’ya uzanan misilleme kararları

Trump ticaret savaşını genişletti; Avrupa Birliği, Kanada ve Meksika’ya da ek vergi getirerek tartışmaların fitilini ateşledi.

İthal çelik ve alüminyuma yüzde 25 ve yüzde 10 oranlarında gümrük tarifesi uygulanması kararına imza atarak Avrupa ülkeleriyle de ticari bir kriz başlatmış oldu.

Avrupa Birliği, ABD’nin bu hamlesine karşı 20 milyar dolarlık karşı misilleme yapacağını duyurdu.

Kanada ile NAFTA tartışması

Trump tarih boyunca hiç kriz yaşamadığı kuzey komşusu Kanada’yla da kavga etmeyi başardı.

ABD Başkanı’nın, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması NAFTA’yı “gelmiş geçmiş en kötü ticaret anlaşması” olarak nitelendirmesi, iki ülkeyi ticari anlaşmazlığa düşürdü.

NAFTA’nın yeniden düzenlenmesi için yapılan görüşmeler sonuçsuz kaldı. ABD, Kanada ve Meksika arasındaki birçok önemli fikir ayrılığı devam ediyor.

Almanya’yı Rusya’nın esiri olmakla suçladı

Trump açıklamalarıyla Almanya’da da krize sebep oldu.

Almanya ile Rusya arasındaki enerji anlaşmasına karşı çıktı. NATO zirvesi için gittiği Brüksel’de Almanya’yı Rusya’nın esiri olmakla suçladı. Sinirler karşılıklı gerildi.

Trump aynı zirvede, müttefik ülkelerin savunma harcamalarını artırmaması durumunda NATO’dan ayrılmakla da tehdit etti.

Kaynak: TRT Haber