Giysileriniz sizi hasta mı ediyor? Modadaki kimyasalların etkisi

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Kıyafetler BPA, PFAS ve diğer tehlikeli maddeler içeriyor, ancak bunların kümülatif etkileri hakkında hâlâ çok az şey biliyoruz. Bu nedenle giyilen bir giysi alerji yapabiliyor, beklenmedik hastalıklara yol açabiliyor. Çünkü 2,5 trilyon dolarlık küresel bir endüstri olan moda, bir şekilde PFAS incelemelerinden kaçtı ve bu kaçısın sonuçları ile son kullanıcılar karşı karşıya kaldı

The Anatolia Post / Alaska Havayolları çalışanları bir dönem kendilerine verilen üniformaları gitmeye başladıklarında vücutlarında beklenmedik reaksiyonlar ortaya çıktı.

Yüzlerce havayolu çalışanı üniformaların kabarcıklı kızarıklıklara, irinle kabuklanmış şiş göz kapaklarına, kurdeşenlere ve en ciddi durumda nefes alma sorunlarına neden olduğunu bildirdi.

Alerjik reaksiyonlar o kadar şiddetliydi ki, çalışanlardan bazıları birçok kez uçaktan indirilip acil servise götürülmek zorunda kaldı.

Alaska Havayolları ve uçuş görevlileri sendikası tarafından yaptırılan testler, tributil fosfat, kurşun, arsenik, kobalt, antimon, alerjik reaksiyonlara neden olduğu bilinen kısıtlı dispers boyalar, toluen, altı değerlikli krom ve yakın zamanda yasaklanmış bir antifungal olan dimetil fumarat ortaya çıkardı. Avrupa Birliği bu maddelerin çoğunun giysilerde kullanılmasını yasaklıyor.

Ancak üniforma imalatçısı Twin Hill, bu çok sayıdaki karışık kimyasalların hiçbirinin kendi başlarına tüm farklı reaksiyonlara neden olacak kadar yüksek seviyelerde bulunmadığını söyleyerek mahkemede suçlu olmaktan kaçındı. Alaska Havayolları, 2013 yılında üniformaların sağlık sorunlarına neden olduğunu kabul etmeden yeni üniformalar alacağını duyurdu. Görevlilerin Twin Hill aleyhine açtığı dava, delil yetersizliğinden 2016 yılında reddedildi.

Ancak 2018’de Harvard’da yapılan bir araştırma, üniformaların piyasaya sürülmesinden sonra birden fazla kimyasal hassasiyet, boğaz ağrısı, öksürük, nefes darlığı, cilt kaşıntısı, kızarıklık ve kurdeşen, kaşıntılı gözler, ses kaybı ve bulanık görme şikayetleri olan görevlilerin sayısında azalma olduğunu buldu.

Bu zararlı kimyasallara maruz kalmanın, çoğu gelişmekte olan ülkelerde çalışan tekstil işçileri üzerindeki etkisi belgelendi. Sonuçlar  solunum sorunları, kızarıklıklar ve hatta  ölüm oluyor.

Harvard çalışmasının yazarlarından biri olan Dr. Irina Mordukhovich, “Uçuş görevlileri, maruziyetlerinin uzunluğu ve tutarlılığı nedeniyle kömür madenindeki kanarya gibidir. Bu, popülasyondaki diğer insanların hala bir şekilde etkilenmediği anlamına gelmiyor. Diyelim ki birinin aynı bileşenlere sahip bir giysisi var, fark etmeyebilirler bile; çünkü çok fazla kullanmıyor olabilir” dedi.

Bebek giysilerinde durum

Durum yetişkinlerde böyle ama daha korunmasız olan bebek ve çocuklar için durum daha vahim.

PFAS içeren giysiler bebek ve çocuklarda egzamaya, açık yaralara neden oldu. Bu kimyasal maddeler ise daha çok ucuz, polyester spor kıyafetleri de dahil olmak üzere kitlesel pazardaki markalardan ucuz kıyafetlerde yer alıyor. Bu giysilerde çocuklarda tahrişlere yaralara neden oluyor. Ebeveynler ise çocuk giysilerinde neler olduğundan haberdar olmak istiyor.

Canadian Broadcasting Corporation, ultra hızlı moda markaları Zaful, AliExpress ve Shein’den 38 parça çocuk giysisini test ettiğinde, beşte birinde   kurşun, PFAS ve ftalatlar gibi yüksek seviyelerde toksik kimyasallar bulunduğunu tespit etti.

Bu yıl, dönemin külot markası Thinx,  bir Notre Dame profesörünün su ve leke tutmazlık sağlayan ‘sonsuza kadar kimyasalların’ oldukça zehirli bir sınıfı olan PFAS’ın varlığını gösteren yüksek düzeyde flor gösteren bir testinden kaynaklanan bir davayı sonuçlandırdı.

Bu arada, Toronto Üniversitesi’nden Profesör Miriam Diamond ve Notre Dame’den Profesör Graham Peaslee tarafından 2022’de yapılan bir araştırma, leke tutmayan okul üniformaları giyen çocukların ortalama olarak vücutlarının kilogramı başına milyarda 1,03 parça PFAS’a maruz kalacağını tahmin   ediyor.

PFAS  ise çeşitli kanserler, fetal anormallikler, üreme bozuklukları, obezite ve azalmış bağışıklık sistemi işlevi ile ilişkilendiriliyor. Kanda biriktiğinde, PFAS’lar milyarda parça düzeyinde toksik kabul edilir. Giysilerden dökülen PFAS’ın cilt ve kan dolaşımına ne kadar kolay emilebileceği konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç var, ancak sonuçlar, itfaiyecileri PFAS yüklü katılım teçhizatına karşı isyan etmeye teşvik edecek kadar endişe verici.

Giysilerde bulunan BPA,  PFAS ve ftalatlar gibi bazı kimyasalların zamana bağlı deneylerde ve boylamsal çalışmalarda hormonları taklit ettiği ve endokrin sistemimize müdahale ederek aşırı kilo dalgalanmalarından çok az anlaşılan sağlık etkilerine neden olduğu bulunmuştur. Diğer etkiler arasında ise kısırlık, kronik hastalıklar ve daimi yorgunluk bulunuyor.

Maruz kalma sona erdiğinde, BPA gibi bazı kimyasallar vücut tarafından metabolize edilebilir ve dışarı atılabilir, sonunda parçalanıp uzaklaşabilir. Ağır metaller gibi diğerleri vücutta ve çevrede birikerek on yıllarca veya PFAS durumunda sonsuza kadar sürer.

İLGİLİ İÇERİK California tekstil sektöründe PFAS yasağına hazırlanıyor AMERİKA

ABD’de federal standart yok

ABD’de, nelerin giyilip, yetişkinlere satılabileceği konusunda federal standartlar yok. AB modada kullanılmak üzere 30’dan fazla maddeyi yasakladı

Oysa 2,5 trilyon dolarlık küresel bir endüstri olan moda, bir şekilde aynı incelemeden tamamen kaçtı. Bunun bir nedeni, ne tüketicilerin ne de profesyonellerin giysi ve aksesuarların imalatı, işlenmesi, dokuması, boyanması, aprelenmesi ve montajı için hangi ve hatta kaç tane kimyasal maddenin kullanıldığını bilmemesi.

Şimdi Amerika’da da hükümetin bu konuda  harekete geçmesi bekleniyor. Birkaç eyalette, giyimde PFAS’a yönelik etiketleme gereksinimleri veya yakında yasaklar olmasına rağmen federal hükümet, giysilere hangi kimyasalların konulabileceğini ve yetişkin tüketicilere satılabileceği konusunda bir düzenleme yapmadı.