Jeff Flake’den övgü: Hiçbir ülke Türkiye’nin oynadığı rolü oynayamazdı

ABD’nin Türkiye Büyükelçisi Jeffrey Flake, Türkiye-ABD arasında ikili ilişkiler, ticaret, vize sorunları ve F-16 tartışmalarına yönelik çarpıcı açıklamalarda bulundu

ABD Büyükelçisi Jeffrey Flake, yeni elçilik binasında Habertürk’ten Sena Alkan’ın sorularını yanıtladı. Flake, Türkiye-ABD arasında ikili ilişkiler, ticaret, vize sorunları ve F-16 tartışmalarına yönelik soruları yanıtladı.

Flake, Rusya’nın tahıl anlaşmasına geri dönmesine ilişkin, “Türkiye’ye teşekkür ederiz. Sadece savaşı bitirme yönündeki kararlılığı için değil küresel gıda güvenliği için desteği için de. Gerçekten hiçbir ülke Türkiye’nin oynadığı rolü oynayamazdı. Şundan da bahsetmek lazım, küresel gıda fiyatları karardan sonra yüzde 5 düştü. Türkiye’nin bu rolünü takdir ediyoruz. Bu kolaylaştırıcı rolün gıda güvenliğinde de devam etmesini umuyoruz” açıklamasında bulundu.

“TÜRKİYE İLE ABD ARASINDAKİ İLİŞKİLER ENERJİ ALANIDA DA GELİŞECEK”

Dünya bir ekonomik çalkantıdan geçiyor. Bir yanda artan enflasyon bir yanda resesyon riski. Türkiye-ABD 100 milyar dolar ticaret hedefindeydi, bu hedefin neresindeyiz?

Yıllardır ABD ile Türkiye’nin ticaretinin artırılmasını konuşuyoruz. Öncelikle şunu söylemem gerekir ki siz AB

D’den Türkiye’ye artan LNG ticaretinden bahsettiniz. Bu olağanüstü bir gelişme. Türkiye’deki sıvılaştırılmış doğalgazın yüzde 20’si ABD LNG’si. Türkiye’nin enerji aktarma merkezi olmasını destekliyoruz. Rusya’nın yaptıklarından sonra yakın zamanda güvenilir bir tedarikçi olarak görülmesi zor.

Umuyorum ki Türkiye ile ABD arasındaki ilişkiler enerji alanında da gelişecek.

“İŞBİRLİĞİMİZİN DAHA DA ARTMASINI İSTİYORUZ”

Peki başka alanlarda gördüğünüz potansiyeller var mı?

Kesinlikle. Sadece enerji değil teknoloji sektöründe de büyük potansiyel var. Türkiye’yi imalatta da inanılmaz derecede iyi. Pandemi sürecinde bile Türkiye’den ithalat yüzde 40 arttı. Genç yetenekli bir istihdam havuzu var. Birçok alanda Türkiye ile işbirliği var. Daha da sürmesini istiyoruz.

Yani işbirliğinde limit uzay diyorsunuz.

Aynen öyle ta uzaya kadar.

Türkiye alüminyum ve çelikte uygulanan gümrük vergilerinin kaldırılması çağrısında bulundu, bu konuda bir ilerleme görecek miyiz?

Diğer ülkeler için bu konuda ilerleme gördük. ABD için zorlu bir siyasi ortam var. Tüm ortaklarımızla daha özgür, adil bir ticaret yürütmek istiyoruz. Ama şu aşamada bazı zorlayıcı iç siyasi endişeler var.

“TÜRKİYE’NİN YAPTIRIMLARA KATILMAMASINI ANLIYORUZ AMA…”

Türkiye Rusya’ya uygulanan yaptırımların bir parçası değil. Türkiye-Rusya komşu ülkeler ve uzun süredir ortaklar. ABD kuruluşlarına bazı mektuplar gönderildi, ikincil yaptırımın uygulanması ihtimali var mı? Türk şirketlerinin Rus şirketleriyle ticaret yapmamasını mı istiyorsunuz? Öyleyse sizce bu gerçekçi mi?

Biz tüm Batı dünyası gerçekten yaptırımları ve diğer araçları Rusya’nın Ukrayna’daki nedensiz ve korkunç savaşını engellenmesi için uğraşıyoruz. Pek çok müttefikimizin bu yaptırımlara katılmasına da memnunuz. ABD’nin daha sert yaptırımları da var. Sizin de dediğiniz gibi Türkiye’nin Rusya ile uzun tarihi bağları, ekonomik ilişkileri düşünürsek bizimle aynı yaptırımları uygulamayacağını anlıyoruz. Ama Türkiye’nin de ülke bu yaptırımların çevresinden dolaşılması amacıyla kullanılmaması yönündeki taahhüdünü  takdir ediyoruz. Bu nedenle Türk muhataplarımızla sık sık yakın çalışıyoruz, toplantılar yapıyoruz. Onları yaptırım rejimindeki değişikliklerle ilgili de bilgilendiriyoruz ki Türk şirketleri istemsizce gelebilecek olan ikincil yatırımlara maruz kalmasın. Amacımız Rusya’nın Ukrayna’da savaşma kabiliyetinin peşinde olmak. Bu noktada tüm ortaklarımızdan gelecek işbirliğini memnuniyetle karşılarız.

“TÜRKİYE’NİN OYNADIĞI ROLÜ HİÇBİR ÜLKE OYNAYAMAZDI”

Rusya tahıl anlaşmasına geri dönme kararı aldı. Biliyorsunuz Rusya’nın da bazı talepleri var. Değerlendirmeniz nedir?

Öncelikle şunu söylemeliyim, Türkiye’ye teşekkür ederiz. Sadece savaşı bitirme yönündeki kararlılığı için değil küresel gıda güvenliği için desteği için de. Gerçekten hiçbir ülke Türkiye’nin oynadığı rolü oynayamazdı. Şundan da bahsetmek lazım, küresel gıda fiyatları karardan sonra yüzde 5 düştü. Türkiye’nin bu rolünü takdir ediyoruz. Bu kolaylaştırıcı rolün gıda güvenliğinde de devam etmesini umuyoruz.

“YUNANİSTAN’LA SAVUNMA İŞBİRLİĞİMİZ TÜRKİYE İLE OLAN İŞBİRLİĞİMİZİ ETKİLEMEZ”

Geçtiğimiz haftalarda ABD’nin Ege’deki Türk-Yunan gerginliğine ilişkin açıklama yaptınız. ABD’nin pozisyonunda bir değişiklik yok. Ancak Türkiye’de genel kanı şu, ABD’nin dengeli duruşu bozuldu.

Tekrar söylemek istiyorum, Türkiye ile güvenlik işbirliğimiz değişmedi. Türkiye’nin ABD ile savunma işbirliği on yıllarca öteye dayanıyor. Bu işbirliği kapsamlı bir işbirliği. Yunanistan’la da savunma işbirliğimzi var ama bu Türkiye ile olan savunma işbirliğimizi etkilediği anlamına gelmiyor. ABD’nin bir NATO ortağını diğerine tercih etmesi, ya da birini diğerini çevrelemek için kullanmasına ilişkin görüşler absürt. Yunanistan’la işbirliğimiz NATO’nun doğu kanadını güçlendirmek için önemli.

Türkiye ile savunma alanındaki işbirliğinden söz ettiniz, Türkiye’nin F-16 talebi var. F-35 programına da dahil edilmedi. Bu konuda ne zaman ilerleme görebiliriz.?

Türkiye’nin daha fazla F-16 alımıyla ilgilenmesini memnuniyetle karşılıyoruz. Bu büyük bir potansiyel anlaşma. Üzerinde çalışılması gereken çok teknik boyut var. Şu an bu süreçteyiz. Bu denli anlaşmaların Kongre’den geçişi zorlu olabiliyor.

Biden’ın bu konuda desteği var değil mi?

Evet, halihazırda desteği var. Yönetim bu teklifi memnuniyetle karşıladıklarını ve teklifin Türkiye ile savunma işbirliğimiz için önemli olduğunu belirtti. Müşterek çalışabilmek son derece önemli.

“HEDEFİMİZ DEAŞ’I YENMEK”

ABD ve Türkiye arasındaki en problemli konulardan biri de YPG konusu ve ABD’nin YPG’ye olan desteği. Bunu en zaman ABD’li yetkililere sorsam bunun taktiksel ve geçici olduğu söylendi. Bu destek ne zaman son bulacak?

Hedefimiz DEAŞ’ı yenmek. Şunu söylememe izin verin. ABD, PKK’yı terör örgütleri listesine almıştır. Bunu 1997’de yaptık. Suriye’nin kuzeydoğusunda hedefimiz DEAŞ’ı yenilgiye uğratmak. Türkiye’nin güvenlik endişelerini anlayışla karşılıyoruz.

ABD’ye seyahat etmeye çalışan Türk vatandaşlarıyla ilgili son aylarda çok fazla gecikme ve zorluk oldu, bu süreci kolaylaştırmak için bir adım atıyor musunuz?

Yakaladınız. Bu da gerçekten iyi bir haber. Pandemiyle beraber sadece Türkiye’de değil tüm dünyada bir yavaşlama oldu. Artık sadece İstanbul’dan değil Ankara’dan da süreci yürütebiliyoruz.

“TÜRKİYE’YE GİDERSEM ‘KAPALI ÇARŞI’NIN TEPESİNDE KOŞACAĞIM’ DEMİŞTİM”

Kapalıçarşı’nın çatısında bir fotoğrafını Türkiye’de manşet oldu. Ben bile arayıp bu fotoşop mu yoksa o çatıda koşan gerçekten ABD Büyükelçisi mi diye sordum. Siz de bir James Bond fanatiği misiniz?

Ben de bu dünyadaki birçok insan gibi SkyFall’ı izledim. Eğer Türkiye’ye gidersem ben de Kapalı Çarşı’nın tepesinden koşacağım diyordum. Daniel Craig gibi motosikletli olmasa da. Bir arkadaşımla benimle beraberdi ve maalesef kötü adam karakterini oynamak zorunda kaldı. Takım elbisem ve güneş gözlüğüm üzerindeydi. Çünkü sonrasında toplantı vardı.

Türk yetkililerden siyasilerden geri dönüş aldınız mı?

Geçen hafta kabineden bir bakanla görüşmem vardı. Kapalı Çarşı’da koştuğum fotoğrafı çerçeveletip bana hediye etti.