Science Advances tarafından yapılan yeni bir araştırma, iklim değişikliğinin önümüzdeki kırk yılda Kaliforniya’da bir sel felaketi olasılığını iki katına çıkardığını gösteriyor. Uzmanlar, bunun, bugün yaşayan hiç kimsenin deneyimlediği hiçbir şeye benzemeyeceğini söylüyor.
UCLA iklim bilimcisi ve çalışmaya katılan araştırmacı Daniel Swain, ‘mega sel’i, “etkilenen bölgelerde topluma feci etkiler getirme potansiyeline sahip, geniş bir bölgede etkili çok şiddetli bir sel olayı” olarak tanımlıyor. Swain, mega selin, bu yaz St. Louis bölgesinde ve Kentucky’de görülen 1000 yıllık ani sel olaylarına benzediğini, ancak tüm Kaliforniya eyaleti gibi çok daha geniş bir alanda yaşanacağını söyledi.
Uzmanların, Kaliforniya ovalarını “geniş bir iç deniz”e dönüştüreceğini söylediği bu büyük seller, eyalette daha önce bir kez yaşanmış olabilir. Ancak uzmanlar, iklim değişikliğinin bu felaketlerinin olasılığını artırdığını ve bunların her 25 ila 50 yılda bir meydana gelmesine neden olduğuna vurgu yapıyor.
İklim değişikliği, şiddetli yağmur olaylarını hızlandırıyor ve bu yaz Doğu Kentucky St. Louis’de ve hatta Kaliforniya’daki Death Valley Ulusal Parkı’nda yaşandığı gibi, ani sellerin daha düzenli gerçekleşmesine neden oluyor.
Beklenen sel felaketinden milyonlarca kişi etkilenecek
En fazla yıkım yaşanacak alanın, araştırmanın merkezine alınan Sacramento Fresno ve Bakersfield dahil olmak üzere, Kaliforniya Merkez Vadisi olacağı öngörülüyor.
US Geological Survey’e göre, kabaca Vermont ve Massachusetts’in toplamı büyüklüğündeki Central Valley, ülkenin gıda arzının dörtte birini sağlıyor.
Çalışmaya göre, bu vadiyi dolduracak büyüklükte bir sel, bugüne kadarki en pahalı jeofizik felaket olma potansiyeline sahip. Mega sel, 1 trilyon dolardan fazla zarara ve eyaletin Los Angeles ve Orange ilçeleri de dahil olmak üzere ova alanlarını harap edecek.
Bu, ABD tarihinin şu ana kadarki en büyük zararını yaratan Katrina Kasırgası’nın maliyetinin 5 katından fazlasına denk geliyor.
Rapora göre, “modern Kaliforniya’daki böyle bir sel olayı, büyük bir depremden kaynaklanan zararları önemli ölçüde aşabilir.”
Bu çalışma, Kaliforniya’da gelecekteki bir mega sel olayının etkilerini inceleyen üç bölümlük bir dizinin ilk aşamasını oluşturuyor. Sonraki iki aşamanın iki ila üç yıl içinde yayımlanması bekleniyor.
Daniel Swain, “Sonuçta hedeflerimizden biri, sadece bu olayları bilimsel olarak anlamak değil, aynı zamanda Kaliforniya’nın bunlara hazırlanmasına yardımcı olmaktır. Bu felaketin meydana gelip gelmeyeceğinden ziyade ne zaman olacağı sorusudur” dedi.
“Daha önce oldu, yine olacak, ama daha kötüsü”
150 yıldan fazla bir süre önce, güçlü bir dizi atmosferik nehir, Golden States’te Batı’da on yıllarca süren bir kuraklığın ardından, tarihteki en istisnai sellerden birine neden oldu.
Topluluklar dakikalar içinde yıkıldı
Çalışmaya göre, 1861-1862 kışında yaşanan tarihi bir mega sel, San Joaquin ve Sacramento vadilerini “geçici, ama geniş bir iç denize” dönüştürdü. Bazı bölgelerde haftalarca 30 metreye kadar su vardı, altyapıyı, tarım arazilerini ve kasabaları yok etti.
O sırada yeni eyalet başkenti olan Sacramento, aylarca on fit enkazla dolu suyun altında kaldı.
Felaket, Aralık 1861’de Sierra Nevada’ya yaklaşık 15 fit kar düştüğünde başladı. Tekrarlayan atmosferik nehirler daha sonra 43 gün boyunca ılık yağmur yağdırdı ve suyu dağlık yamaçlardan vadilere boşalttı.
Dört bin kişi hayatını kaybetti, eyalet mülkünün üçte biri yok oldu. Kaliforniya’nın sığır nüfusunun dörtte biri telef oldu veya aç kaldı, her sekiz evden biri sel suları tarafından tamamen yok edildi.
Buna ek olarak, Kaliforniya ekonomisinin dörtte biri yok oldu ve bu eyalet çapında bir iflasla sonuçlandı.
Daniel Swain, bunun gibi bir megaselin tekrar olacağı, ancak daha kötü ve daha sık olacağı konusunda uyardı.
Çalışma, “İklim değişikliğinin Kaliforniya’da 1862’de yaşanan mega sel benzeri bir felaket riskini zaten artırdığını, ancak gelecekteki iklim ısınmasının, muhtemelen daha da keskin risk artışları getireceğini bulduk” diye uyarıyor.
Swain, milyonlarca insanın yaşadığı günümüzün büyük şehirlerinin çoğunun, doğrudan antik sel birikintilerinin üzerine kurulduğunu ve çok daha fazla insanı zarara soktuğunu ekledi.
1862’de Kaliforniya’da yaklaşık 500.000 kişi yaşıyordu. Şimdi eyaletin nüfusu 39 milyonun üzerinde.
Swain, “Bu sel tekrar meydana geldiğinde, sonuçlar 1860’larda olduğundan çok daha farklı olacaktır” dedi ve Pasifik Okyanusu gibi bir komşusu olan Kaliforniya’nın “denizlerde sonsuz bir su buharı deposuna” sahip olduğunu da sözlerine ekledi.
Kaliforniya’nın dağlık arazisi ve orman yangını riski, onu özellikle sele karşı savunmasız hale getiriyor. Orman yangınlarından kalan yanık izleri, su ve döküntülerin akması için dik, kaygan bir yüzey oluşturabilir. İklim değişikliği sayesinde orman yangınlarının büyümesi ve daha fazla alanı yok etmesiyle, daha fazla alan bu enkaz akışlarına karşı hassas duruma düşüyor.
Modeller bu megaselin kaçınılmaz olduğunu gösterse de, uzmanlar aşırı kaybı azaltmanın yolları olduğunu söyledi.
Daniel Swain, “Sel yönetimimizi, su yönetim sistemlerimizi ve afete hazırlıklılığımızı yenilemek için belirli şeyler yaparak, mega sel kayıpların boyutunun önemli ölçüde azaltılabileceğini düşünüyorum” dedi.
Ulusal Atmosferik Araştırma Merkezi’nde proje bilimcisi ve bu araştırmaya katılan Xingying Huang, herkesin iklim değişikliğiyle mücadelede küçük bir çaba gösterebileceğini söyleyerek, “Gelecekteki emisyonları azaltmak için birlikte çalışırsak, aşırı olay riskini de azaltabiliriz” değerlendirmesinde bulundu.
İmsak Vakti 05:44
News
AMERİKA
AMERİKA
AMERİKA
AMERİKA
AMERİKA
AMERİKA
