Milei köşeye sıkıştı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Aralık ayında göreve başlayan Arjantin’in aykırı devlet başkanı Javier Milei geçtiğimiz 2 ayda seçim öncesi verdiği vaatler doğrultusunda adımlar atmaya çalışırken kendisinin seçilmesini sağlayan yaşam maliyetlerindeki hızlı yükselişi henüz durduramadı

Arjantin’de ocak ayında yıllık enflasyon yüzde 254.2 ile 32 yılın zirvesine ulaştı. Aralık ayında yıllık enflasyon yüzde 211 olarak açıklanmıştı. Bu veriyle beraber Arjantin açık ara dünyanın en yüksek enflasyonuna sahip ülkesi olmaya devam etti.

“ENFLASYON KORKUTUCU SEVİYEDE, REFORMLARA ODAKLANDIK”

Seçim öncesi Güney Amerika ülkesinin kronik enflasyon sorununu çözme sözünü veren Milei ise ocak verilerini uyguladığı politikaların ‘başarılı bir sonucu’ olarak değerlendirdi. Bunun nedeni aylık enflasyonda yaşanan gerileme oldu. Aralık ayında Arjantin’de aylık enflasyon yüzde 25.5 seviyesinde gerçekleşirken, ocakta yüzde 20.6’ya geriledi. Milei aylık enflasyonun yüzde 25’in altına gerilemesini ‘kutlama için bir neden’ olarak değerlendirdi.

Arjantin Devlet Başkanı, enflasyon oranının şu an için korkutucu seviyelerde olduğunu kabul etse de içinde bulundukları durum için değerlendirilmesi gerektiğini belirtti ve reformlara odaklandıklarını ifade etti.

2024 SONU BEKLENTİSİ YÜZDE 227

Arjantin Merkez Bankası’nın özel sektör temsilcileriyle gerçekleştirdiği son ankete göre aylık enflasyonun şubat itibarıyla yüzde 18’e gerilemesi ve 2024 sonunda yıllık enflasyonun yüzde 227 olması bekleniyor.

Milei’nin ekonomik politikalarının merkezinde devletin harcamalarını kısmak ve serbest piyasa üzerindeki kontrolleri tamamen kaldırmak yer alıyor.

Milei’den önce ülkede hükümet uzun süre, 3 aylık periyotlarla, süpermarketlerle 1300’ün üzerinde ürüne yüzde 5 fiyat artışı getirmek üzere anlaşmalar yapıyordu. Anlaşma kapsamında marketler ve orta-küçük ölçekli işletmelere çeşitli teşvikler ile uygun maliyetli krediler veriliyordu. Bunun yanında hükümet petrolün varil fiyatı için, uluslararası piyasalarda 80-90 dolar aralığında işlem görürken, yurt içinde 56 dolar fiyat belirliyordu. Çeşitli sübvansiyonlarla enerji ve su faturalarındaki artışlar sınırlanıyordu. Bunun yanında başta Buenos Aires olmak üzere büyük şehirlerde kira zam oranları devlet tarafından belirleniyordu.

Tüm bunlar işletmelerin ve vatandaşların maliyetlerinin artışını sınırlasa da devlet harcamalarında artışa yol açıyordu. Milei seçim döneminde devletin para basmasının enflasyonun ana tetikleyicisi olduğunu belirterek, bunun ‘hırsızlık’ olduğunu sık sık sert bir dille ifade etti. Bu sebeple göreve gelir gelmez kira kontrolü dahil, pek çok alanda ‘fiyat kontrolü’ ve ‘zam tavanı’ uygulamalarına son verdi.

DEVALÜASYON KARARI

Milei bu adımları atarken ‘sermaye kontrolü’ uygulamalarına da son verdi. Bu adımların en önemli parçalarından birisi Arjantin Pesosunu devalüe etmek oldu. Milei’nin göreve gelmesinin ardından sadece 3 gün sonra aralık ayında alınan devalüasyon kararıyla dolar/peso kuru 365’ten 800’e çıktı.

Halihazırda Arjantin’de bir ‘resmi kur’ bir de ‘karaborsa kuru’ bulunuyordu. Merkez Bankası’nın belirlediği resmi fiyattan günlük hayatta dolar bulmak zaten imkansızdı. Devalüasyon kararına rağmen ‘gayri resmi’ piyasada halen 1 dolar 835 pesodan işlem görüyor. Yine de alınan devalüasyon kararı özellikle ithal malların maliyetlerinde önemli bir artışa yol açtı.

Arjantin Ekonomi Bakanı Luis Caputo, atılan adımların ardından enflasyon bakımından bir süre daha kötü durumda olunacağını ancak daha sonra olumlu sonuçları görmeye başlayacaklarını belirtti.

Javier Milei enflasyonla mücadeleyi politikalarının merkezine alırken ülkenin yaklaşık 80 yıllık politikalarının tam tersini uyguluyor. 1940’ların ortalarında Juan Peron’un işçi sınıfının desteğiyle başa geçmesinden bu yana ülkede devlet ekonomide önemli bir ağırlığa sahip oldu. Bu süreçte hem kamulaştırmalar hem de sosyal yardımlar ülkenin ekonomik politikalarının odak noktası haline geldi.

Milei ise son olarak Davos’ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nda devletin ekonomide “çözüm değil sorunların kaynağı” olduğunu belirterek Arjantin’deki yeni dönemdeki temel felsefesini tüm dünyaya duyurdu.

Milei göreve geldikten sonra hızlıca ekonomi, ticaret ve iş hayatına dair reformları hayata geçirmek için kolları sıvadı. Ancak bunların önemli bir kısmına hem sendikalardan hem de mahkemelerden itiraz geldi.

ÖZELLEŞTİRME VE REFORMLARA İTİRAZLAR
Milei’nin başta devletin petrol firması YPF olmak üzere çeşitli kamu şirketlerini özelleştirmeyi ve 7.000 bini aşkın kamu çalışanını işten çıkarmayı öngören yasa tasarıları meclisten geçse de sendikaların açtığı davaların sonucunda yüksek mahkeme tarafından durduruldu. Söz konusu yasa tasarıları işten çıkarılma durumunda verilen tazminatların düşürülmesi, ihbar sürelerinin ve annelik izninin azaltılması gibi tüm çalışanları etkileyen ve şirketlerin lehine görülen değişiklikleri de kapsıyordu. Bunun yanında hükümetin yaptığı değişikliklere halktan gelen tepkiler sebebiyle bugüne kadar meclis de 600’ü aşkın yasa tasarısının sadece yarısına onay verdi.

7 MİLYON ÜYELİ SENDİKA GREVE GİTTİ

Milei reformlarına itiraz edenleri ‘politikacıları zenginleştiren bir sistemi desteklemekle’ suçlarken 7 milyon üyesiyle ülkenin en büyük sendikası olan Genel İşçi Konfederasyonu (CGT) geçen ay ekonomi politikalarını protesto etmek için greve gitti. Bu, CGT’nin 5 yılın ardından aldığı ilk grev kararı oldu.

Arjantin’de ekonomi politikaları bugüne kadar sık sık protesto edilse de ilk kez bir devlet başkanı seçildikten sadece 45 gün sonra bu büyüklükte protesto edildi.