Osmanlı’dan günümüze değişmeyen lezzet: Dibek kahvesi

Dibek Kahvesi, dünya çapında tüketilen binlerce kahve türü arasında önemli bir yer tutuyor. Türk Kahvesinin öğütülerek çekilmiş hali olan Dibek Kahvesi, bazı bitkilerin karışımı ile meydana geliyor. Peki, Dibek Kahvesi nedir ve içerisinde neler yer almaktadır? İşte, Dibek Kahvesi’nin yapılışı hakkında bazı bilgiler…

Dibek Kahvesi yapılışı ve içeriği ile birçok kişinin araştırdığı konu oldu. Farklı tahılların bir araya gelmesiyle farklı bir lezzete sahip olan Dibek Kahvesi, dikkatleri çekmeye devam ediyor.

Dibek kahvesi, Osmanlı’dan günümüze kadar gelmiş Türk kahvesinin öğütülerek özenle seçilen bitkilerin havanda yani diğer adıyla dibekte el emeğiyle dövülerek karıştırılmasıdır.

Dibek, kelime anlamıyla bir kahve değildir aslında. Dibek, “dövme şekli”, “dövülmüş olan” anlamı taşır. Dibek ayrıca, taştan ya da ağaçtan yapılmış, genellikle tahılın kabuğunu ayıklamada, tahıl ve benzeri şeyleri ezmede yararlanılan büyük havana verilen isimdir.

Tarihe baktığımızda Bosna ve Osmanlı’da yaygın olan Dibek kuyularında, dövülerek yapılan kahve öğütülmesi bu şekli ile 19. Yüzyıl’ın ilk yarısına kadar devam etti.

Dibek kahvesi yapmak için kullanılan dibeklerin tarihçesine bakıldığında ise, aslında dibeklerin tahıl öğütmede kullanıldığı belirtiliyor. Zaman içerisinde dibeklerin ortadan kalkmasıyla dibeklerde yapılan kahvenin şekli değişiyor, ancak dibek kahvesi olarak adlandırılan kahvenin içerisinde bulunan karışımlar günümüze kadar geliyor.

Bugün dibek kahvesi olarak adlandırılan kahve, içerisinde bulunan karışımların lezzeti ile dikkat çekiyor.

Türk kahvesiyle Dibek kahvesi arasındaki fark

Kahve çekirdekleri ve bazı aromatik bitkilerin dibekle dövülmesiyle hazırlanan dibek kahvesi, geleneksel Türk kahvesinden farklılıklar içeriyor. Türk kahvesi gibi pişirilen dibek kahvesinin sindirimden kolesterole, parkinsondan ağız kokusuna kadar pek çok sorunun çözümünde faydası bulunuyor.

Dibek kahvesi geleneksel Türk kahvesinden başka farklılıklar da gösterir. Türk kahvesi koyu renklidir. Ancak dibek kahvesinin rengi Türk kahvesinden daha açıktır. Görünümü ve rengi sütlü kahveyi andırır. Türk kahvesi toz kahvenin pişirilmesiyle elde edilir. Ancak dibek kahvesinin yoğunluğu ise, Türk kahvesi kadar toz halinde değildir. Biraz daha kıvamlı, biraz daha hacimli ve toz taneli değil iri tanelidir. Tadına gelince, yorumlar farklı olabilir ama çoğu kişiye göre, tadı sütlü kahve lezzetindedir.

Pişirme şekli, Türk kahvesinden farklı

Dibek kahvesi ile Türk kahvesini ayıran bir başka özellikte pişirme şeklidir. Türk kahvesi soğuk su ile cezvede ve ocakta pişirilir. Ancak dibek kahvesi günümüzde Türk kahvesi gibi normal cezvede hazırlansa da orijinalinde ateş üzerinde pişirilir ve soğuk su değil, sıcak su ilave edilir. Kişi sayısına göre sıcak su eklendikten sonra, üstüne de her bir kişi için 1 tatlı kaşığı olmak üzere havanda dövülen kahve malzemesi eklenir. Ocakta pişirilen kahve konuklara ikram edilir.

Dibek kahvesinin içinde neler var?

Türk kahvesi, keçi boynuzu, menengiç, kakao, zahter (dağ kekiği), kahve kreması, sahlep

En önemli özelliği

Dibek kahvesinin en önemli özelliği, kahve çekirdekleri, keçi boynuzu, menengiç, kakao, zahter, kahve kreması ve sahlepin taştan ya da ağaçtan yapılan havanda elle dövülerek hazırlanmasıdır ve bu işlem biraz zahmetlidir.

Dibek kahvesinin faydaları

Her gün düzenli olarak tüketilen dibek kahvesi ağız kokusu sorununun kökten çözümünü sağlar.

Dibek kahvesi, parkinson hastalığının ve kanserin baş düşmanıdır.

Cildi korur. Cilt için faydalıdır. Kahveyi içtikten sonra telvesi ile ellerinize ve yüzünüze masaj yapabilirsiniz. Bu cilt kırışıklıklarının oluşmasını engeller, lekelerin yok olmasını sağlar. Cildi yumuşatır. Cilde ovalayarak sürdüğünüzde kan dolaşımını hızlandırır.

Yapılan araştırmalarda safra taşlarının da düşmesini kolaylaştırıcı etki gösterdiği belirlenmiştir.

Yüksek kolesterolü düşürür. Kolesterolü düşürücü etkisi de kanıtlanmış olan dibek kahvesi yemeklerden sonra içildiği zaman sindirim sistemi üzerinde de olumlu katkılar sağlar.

Ağrı kesici özelliği sayesinde doğal aspirin rolü görmektedir.

Sindirim kolaylaştırır, tokluk hissi verir bu nedenle de kilo verme konusunda yardımı olduğu belirtilmektedir.

Şeker hastalığı oluşumunu önlemeye yardımcı olur.

Dibek kahvesinin içinde yer alan maddeler ve özelikleri

Menengiç (Çitlenbik)
Öksürüğü keser, balgam söktürür, nefes açıcıdır, antiseptik özelliği vardır, göğsü yumuşatır, solunum yollarına faydası vardır, ayak terlemelerini önler, yaraları tedavi sürecini hızlandırır, mide ağrılarını dindirir ve kalp rahatsızlıklarında etkilidir.

Keçiboynuzu (Harnup tozu)
Doğadaki güçlü besin kaynaklarından biridir. Vücuda giren radyasyonu dışarı atma özelliği vardır. Akciğer ödemine karşı etkilidir. Balgam söktürücü özelliği ve astıma karşı tedavi gücü çok yüksektir. Nefes darlığına iyi gelir. Guatr hastalığından dolayı nefes darlığı çekenler de olumlu sonuçlar verir Fosfor ve kalsiyum bakımından zengindir. Osteoporoz rahatsızlığı tedavisinde etkilidir. Akciğer kanseri tedavisini önleme amaçlı kullanılır. Yapılan bazı araştırmalarda iktidarsızlık sorunu üzerinde etkili olduğu da görülmüştür.

Kakao
Kakao, hamilelik ve doğum ağrılarında etkin olarak kullanılmıştır. Kakao çekirdekleri, doğal antioksidan niteliğinde olan flavonoidleri içerirler. Kansere karşı koruyucu etki yapar. Aynı zamanda kardiyovasküler hastalıklara karşı korucuyu etkisi bulunmaktadır.

Kahve kreması
Kahvenin tadını yumuşatır. Kolesterolü düşürür. Göğüs kanseri riskini azaltır, Nefesi açar, Kemikleri güçlendirir, Bağırsakları düzenler ve depresyona karşı etkilidir.

Zahter (Dağ kekiği)
Hazmı kolaylaştırır. Kalp çarpıntısını giderir. İştah açar. Sinirleri kuvvetlendirir. Bağırsak hastalıklarında iyileştiricidir. Böbrek hastalıklarında koruyucu görevi vardır. Mesane ağrısını dindirir. Uyarıcı ve bedeni kuvvetlendiricidir. Mikrop öldürücüdür. Yaraların iyileşmesine yardımcı olur. İdrar söktürür. Yaraların üzerine mikrop öldürücü olarak sürülebilir. Mantar şikâyetlerine karşı faydalıdır.

Sahlep
Öksürük ve bronşit tedavisinde kullanılır. Kabızlığı önler. Cinsel gücü artırır. Hazmı kolaylaştırır. Zihni güçlendirir. Kadınların adet dönemini düzenler. Bağırsaktaki kurtların düşürülmesine yardımcı olur. Vücut sıcaklığını artırır.

DİBEK KAHVESİ NASIL PİŞİRİLİR?

1. Kişi sayısı kadar fincan ile suyu cezveye boşaltın.

2. Cezveye kişi başına bir kaşık olacak şekilde dibek kahvesi ile yarım tatlı kaşığı Türk kahvesi ilave edin.

3. İsteğinize bağlı şeker ekleyin. Orta şekerli bir dibek kahvesi için kişi sayısından bir fazla olacak şekilde kesme şeker ekleyebilirsiniz.

4. Hazırladığınız kahveyi ateşe koymadan evvel iyice karıştırın.

5. Kısık ateşte köpürünceye kadar hiç kaşık sokmadan ve karıştırmadan bekleyin.

6. Kahve köpüklenmeye başladığında üzerindeki köpükleri fincanlara bölün tekrar ateşe koyun.

7. Dibek kahvesi biraz yükselmeye başladığında cezveden alın ve fincanlara tamamen boşaltın.