Tüketilmiş değerler

Yürüyerek eve gidiyorum. Ana cadde ile ara sokağın kesiştiği köşede bir balıkçı var. Balıkçı avaz avaz bağırıyor;

– Canlı balık, canlı balık!

Yaklaşıp, soruyorum;

– Balıklar canlı mı?

– Yok, abi tazedirler, o manada…

– O zaman taze balık diye seslenin.

– Taze deyince canlı demek kadar etki yapmıyor.

***

– Bal kavun, bal kavun, kavunlar bal!

– Kavunlar güzelmiş, bal da mı satıyorsunuz?

– Yok abi, manavda bal ne arar?!

– O zaman neden bal kavun diyorsunuz?

– Kavunları satmak için.

– ‘İyi kavun’ deyin!

– ‘İyi Kavun’ dersem almazlar, bal deyince daha iyi alıyorlar.

– Peki, bal satınca ne diyeceksiniz?

– 🤭

***

Cep telefonuma gelen mesajda toplantının saat 09.00’da, ilçemizin en büyük kültür merkezinde olacağı bildiriliyor. Eksiksiz katılım gerektiği hususuna ve özellikle tüm personelin, tam kadro, belirtilen yer, tarih ve saatte hazır bulunmalarının önemli olduğu vurgulanıyordu.

Erkenden kalkıp toplantı için hazırlanıyorum. Ve programın başlamasına yarım saat kala 08.30’da salona varıyorum. Kimsecikler yok! Bir yetkili arıyorum. O da yok! Biraz bekliyorum. Yirmi dakika sonra bir muhatap bulabiliyorum. Pek de memnun olmamış vaziyette yanıma geliyor;

– Buyurun, beni sormuşsunuz, hoş geldiniz.

– Hoş geldim gelmesine de, hoş bulmadım. Zira kimseyi göremiyorum. Toplantı iptal mi oldu?

– Yok, toplantı iptal değil. Saat 10’da başlayacak.

– 10’mu?

– Evet, saat 10’da.

– Bana gelen davetiyede 9 diye yazıyor.

– Haa… Evet, mesajda yanlışlık yok. Biz bilerek 9 yazıyoruz.

– Sebep?

– Dokuz dersek 10’da toplanılabiliyor bu yüzden biz de ‘saat 09.00’ yazıyoruz personel ancak saat 10’da geliyor.

– Yani yanıltıyorsunuz, bu kandırmak olmuyor mu?

– Niyetimiz sizleri yanıltmak değil, bilakis zamanında toplantıya başlamak için.

– Buna da alışabilirler. Bu sefer de iki saat öncesini mi diyeceksiniz?!

-🤭

***

Cadde üzerinde bir dükkan. Tabelası gözüme takılıyor. Yeşil siyah puntolarla “Ravza Kömür” yazıyor. İsme takılıyor kafam, içeri girip soruyorum.

– Ravza ne demek, biliyor musunuz?

– Yok. Manasını bilmiyorum ama az çok tahmin ediyorum.

– Nedir?

– Mübarek gibi bir şey.

– Ben söyleyeyim, Ravza “Cennet bahçesi” demek.

– Bilmiyordum.

– Yani sizin kömür satışı yaptığınız bu dağıtım yeri “Cennet Bahçesi” öyle mi?

– 🤭

***

Star Büfe.

– Nerelisiniz?

– Vanlıyım ağabey.

– Star, ne demek?

– Bilmiyorum.

– Amerika’yı, İngiltere’yi çok mu seversin?

-Yok abi! Ben sevmem gâvurları.

– Star, İngilizce bir kelime. Anlamı da “yıldız” demek.

– Bilmiyordum.

– Kendi memleketindesin ama adın yabancı.

– Vallahi böyle daha çekici olsun diye şeyettik yani ağabey. Yani sevdiğimizden değil.

– Bir İngiliz düşün, müşteri çeksin diye kendi ülkesi İngiltere’de “Yıldız” isminde bir büfe açar mı?

-🤭

***

Doğal kaynakları hunharca tüketişimiz, tabiatı katledişimiz yetmez gibi isimlerini de kirletmişiz. Hâlbuki insan, kelimelerle düşünen, düşündüklerini kelimelerle ifade eden, isimlerle konuşup anlaşabilen bir varlık. Kurduğumuz şehirler, şehirlerdeki görsellik, estetikle birlikte, şehrin ruhu, hassasiyeti, derinlik anlayışı, güzel davranışlarımızı da kaybettik.

“Kavak Pınar”, “Çam Çeşme” bunlar da belediyenin verdiği sokak isimleri. Kavağın suyu, çamın çeşmesi olur mu? Doğrusu kavağın gölgesi, çamın havasıdır. Anlam kirliliğinin ötesinde üstelik gülünç de.

Yeni semtlere isim vermek için kelimelerin anlamlarını, terkiplerin bütünleyici yönlerini bozan kimler bilmiyorum ama cehaletin sokaklarda kol gezdiği aşikâr. Korkunç! Her tarafımızdan kabalık, zorbalık fışkırıyor.

Bu sokaklarda çocuk olmak da, ebeveyn olmak da gerçekten talihsizlik. İnsanımız artık bu ortamda büyüyorlar.

Yüksek seciye, ilmi derinlik beklemek hayal. Atıp tutmaya, uçup kaçmaya gerek yok. Zira aldıkları kültürel alt yapı bu.

Gençlerin birbirleriyle iletişim dili felaket boyutlarının çok ötesinde. Birbirleriyle anlaştıkları şu kelimelere bir bakın: “Bizimkiler (anne-baba), hey bebek, yavrum, manita, ciks, kanka, cano, ponçik, cincon, bro, sisto, gider yapmak, kasmak, trollemek. Naber lan, noolsun moruk, çak yapmak” vs. Liste uzayıp gitmekte.

Bakın, neyi ne ile değiştirmişiz:

“Hamdolsun, iyiyim. Nasılsın ağabey, kısmetse alacağız, biz de öyle düşünüyoruz, nasipse inşallah, münasip buyurursanız, kaderimizde varsa, Mevla lütfeder inşallah. Sağ olunuz efendim, cümlemizin sağlığına duacıyız. Muhterem validem, hürmetler ederim, Allah razı olsun.”

H. İbrahim ÇORAKLI