Zulüm, adâletin zıddıdır. Öyleyse zulmü anlamak için adâleti tanımlamak gerekir.
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî (ks):“Adâlet demek, her şeyi yerli yerine koymak demektir. Ayakkabı ayağındır. Külâh da başa âittir”[1] buyurmakla adâletin her şeyin hakkını vermek olduğunu bizlere bildirmektedir.
Allah (CC)’ın esmâlarından birisi de el-Adl’dir. Bu esmâ, sınırsız ve mutlak adâlet sâhibi, zulmü ve zâlimi sevmeyen, hakîkati ve gerçeği bilmekle doğru hüküm veren demektir. Kişi adâletli olmakla nispî olarak bu esmânın tecellî etmesine vesîle olur.
“Haberiniz olsun ki, Allah, size adâleti, iyi davranmayı ve yakınlara yardımda bulunmayı emrediyor; hayâsızlığı, fenâlığı ve azgınlığı yasaklıyor; dinleyip anlayıp tutasınız diye size öğüt veriyor”[2] âyetince adâletli davranmak Allahü Teâlâ (CC)’nın emridir. Kudsî bir hadiste: “Ey kullarım! Ben zulmü Kendime haram kıldım ve sizlere de haram kıldım. Dolayısıyla, aslâ zulmetmeyin”[3] buyuran, aslâ zulmetmeyen âlemlerin Rabbi Allah (CC), insana da zulmü haram kılmaktadır. İlâveten, Efendimiz (SAV) Vedâ Hutbesinde zulüm hakkında: “Benim sözlerimi iyi dinleyin ki, izzet ve şerefle huzurlu yaşamaya devâm edesiniz. Sakın haksızlık yapmayın ve zulmetmeyin. Sakın baskı, zulüm ve işkenceye âlet olmayın. Sakın zulme boyun eğmeyin. Haksızlığa rızâ göstermeyin. İyice anlatabildim mi?”[4] buyurarak zulmetmemeyi ümmetine emretmektedir.
Adâletin ilk yönü âlemlerin Rabbi Allah (CC)’ın hukûkuna riâyet etmektir. Muâz bin Cebel (RA) rivâyet ediyor: “Resûlullah bana: “Yâ Muâz! Allah’ın kulları üzerindeki hakkının ne olduğunu bilir misin?” diye sordu. Ben: “Allah ve Resûlü bilir” dedim. Resûlullah devâm etti: “Allah’ın kulları üzerindeki hakkı, O’na kulluk etmeleri ve hiçbir şeyi O’na ortak koşmamalarıdır. Peki, bu görevlerini yerine getiren kulların Allah’ın üzerindeki haklarının ne olduğunu bilir misin?” diye bana yine sordu. Ben tekrar: “Allah ve Resûlü bilir” diye cevap verdim. Resûlullah: “Onların Allah üzerindeki hakları, Allah’ın onlara azâb etmemesidir” buyurdu.”[5]
Bu hadis, Allahü Teâlâ (CC) ile kulları arasındaki karşılıklı hukûku vurgulamaktadır. İnsanın Hz. İnsanca yaşamasının şartı, gizli ve açık tüm şirklerden, tevhîde aykırılıklardan sıyrılması, uzak olması Allahü Teâlâ (CC)’nın emirlerini yerine getirmesi ve yasaklarından kaçınmasıdır. Bunları hakkıyla yapan insan, âlemlerin Rabbi Allah (CC)’a kul olur; Kendisinin vaadi olduğu için de ne bu dünyâda ne de âhirette o kula azâb edilmez.
Kur’ân’da, günah işlemek nefse zulmetmek olarak nitelendirilir.[6] Efendimiz (SAV)’in vedâ hutbesindeki tanımlarına göre: Müslüman, Müslümanların, dilinden ve elinden zarar görmediği kişidir; mümin, tüm insanların mallarına ve canlarına zararı dokunmayacağından emîn olduğu kişidir; muhâcir, kötülükleri ve günah işlemeyi terk eden kişidir; mücâhid, Allah’a itâat yolunda nefsiyle mücâdele eden kişidir. Bu tanımlara uymak, hem zulmetmemenin, ferdî bazda adâletin başlangıcını hem de edebin ön şartlarını ortaya koymaktadır.
Haftaya İnşallah adâleti diğer yönleriyle de ele alıp, konuya daha geniş bir perspektiften vâkıf olalım.
Sağlıcakla kalın;
Mustafa TINMAZ
[1] Mesnevî 6/1887
[2] Nahl 90
[3] Müslim, Birr 55 2577
[4] Ahmed bin Hanbel, Müsned 7/307
[5] Buhârî, Tevhîd 1; Müslim, Îmân 48
[6] Nîsâ 110: ”Kim bir kötülük yapar veyâ nefsine zulmeder de sonra Allah’tan mağfiret dilerse, Allah’ı çok yarlıgayıcı ve esirgeyici bulacaktır.”; A’râf 23: “Dediler ki: “Rabbimiz! Biz nefsimize zulüm ettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize acımazsan mutlakâ ziyân edenlerden oluruz.”; Neml 44: “Belkıs: “Ey Rabbim! Şüphesiz ben nefsime zulmettim. Şimdi ise Süleyman ile birlikte âlemlerin Rabbi Allah’a teslim oldum!” dedi.”
Öğle Vakti 11:46
News
Köşe Yazıları
Köşe Yazıları
TÜRKİYE
