İnternet için hukuki düzenlemeleri bile yapmakta, geç ve yetersiz kalan devletler şimdi ne yapacak?
Metaverse dünyasına, nesnelerin internetine, yapay zekaya uzak olan devletlerin, dünya ticaretinde yer edinmesi pek mümkün olmayacak. Amazon, Alibaba küresel e-ticaret şirketleri, bu dünyanın içinde yer almak için çoktan çalışmalara başladı bile. Düşünseniz ya, Amazon’un ABD deposunun içinde artırılmış sanal gerçeklik gözlüğü ile geziyorsunuz. Orada, artırılmış sanal gerçeklik ya da sanal gerçeklik sayesinde kıyafetleri deniyorsunuz, çantalara bakıyorsunuz, kitapların sayfalarını karıştırıyorsunuz, sandalyeyi belki de ileride parfümün kokusunu deniyorsunuz ve inceliyorsunuz. Artık e-ticaret 2D olmaktan öteye geçiyor. Metaverse dünyasının içinde, iyi bir yer edinmek için mağazalar çok yüksek kira ücretleri vermek zorunda kalabilirler. Facebook ünlü bir caddesinin Metaversi olan sanal dükkanını acaba bize kaça kiralayacak? O cadde de sanal olarak yürümek için para bile ödetebilir. Bu nedenle tüketici hukuku, rekabet hukuku, iş hukuku baştan değişmek zorunda kalacaktır.
Metaverse dünyasında, özel bir tasarımcının tasarladığı tişörtün değeri milyonlarca dolar edebilir. Siz sanal dünyada yürürken bu tişörtü üzerinde taşıyan kişi ile tanışmak için kimler neler yapar acaba? En çok sevdiğiniz müzik sanatçısı kim? O sanatçının sadece size, eşinize ve arkadaşlarınıza özel konser verdiği bir etkinlik olsa, sizinle sanal konser salonunda konuşsa ve sanal dünyada kahve içseniz birlikte nasıl olur? Evet, pandemi ile birlikte dünya daha çok hızla değişiyor. Sanal dünyada geçirilen zaman hızla arttı. Oyun şirketlerin karları dudak uçuklatıyor. Birçok şirket, evden çalışma sistemini kalıcı hale getirdi. İnternet alışverişi patlama yaptı. Evden çıkmadan yaşayan insanların oranı hızla artıyor. 2 dk yürüyüp bakkaldan cips almak yerine Getir’den sipariş veren yüzbinlerce insan var. Bu dünyada yaşayan insanların sayısını artırmak isteyen şirketler, daha fazla bizleri bağımlı hale getirmek için yeni sanal bir dünya kuruyor. En son bir arkadaş sohbetinde, kaçınız telefonu eline almadan saatler geçirdi? Artık insanlar birbirleri ile gerçek hayatta konuşamaz hale geldiler. Yüz yüze söylenen her şeyin yerini sosyal medya yorumları, beğenileri aldı. Gerçek kimliğinin ötesinde sanal kimlikler herkes için daha değerli bir hal aldı. Sokakta yürürken nasıl olduğuna çok dikkat etmeyen bazı kişiler, sosyal medyaya fotoğraf koyarken neler neler yapıyor artık. İşte bu nedenle, Metaverse sanal dünyasında oluşacak sanal kimlikler, çok değerli ve önemli hale gelecek. Sanal itibar için, pamuk eller cebe girecek ve NFT satışlarında patlama olacak. Sanal kimlikler, kişiliğin bir parçası haline gelebilmesi mümkün olabilir. Mataverse dünyasında yürürken, biri size hakaret ettiğinde neler olacak hep birlikte göreceğiz. Bu evren, yaşayan bir evren olacağı için sosyal medya sitelerinden çok farklı olacak. Şu an ki hayatta nasıl yaşıyorsanız o evrende sanal olarak o şekilde yaşayabileceksiniz. Bu nedenle etkileşimler daha çok artacaktır. Bunun sonucu olarak farklı hukuksal ilişkilerin yaşanması mümkün hale gelecektir. Sanal evrende evlilikler, sanal evrende boşanmalar, sanal evrende çocuklar….
Artık avukatların, oturup bilgisayar başında hazırlaması saatler süren sözleşmeleri demode oluyor. Bunun yerine yazılımcılarla birlikte avukatlar, gelecekte akıllı sözleşmelerle ticaretin yolunu açacaklar. Avukatlara bile daha az ihtiyaç kalabilir. Malı teslim ettim, ödemesi gelmedi. Ortağım bana kazık attı, kiramı ödemedi gibi tüm hukuki uyuşmazlıkların çıkmaması için akıllı sözleşmeler devreye girecektir. Metaverse dünyasında alışverişler kripto para ile, mülkiyet ispatı NFT ile, sözleşmeler akıllı sözleşme ile yapılacak ve nesneler birbiri ile konuşacağı için ticaret akışını kolaylıkla kontrol edebilme imkanı da olacaktır. Bu nedenle yeni dünyada, klasik hukuk alanlarında topyekün bir değişiklik olacaktır.
Artık boşanma hukuku, icra hukuku, ticaret hukuku dışında yeni hukuk alanlarını konuşacağız. İnternet ve bilişim hukuku diye genel bir alandan daha özel alanlara doğru Akıllı Sözleşmeler Hukuku, Blockchain Hukuku, NFT Hukuku, Metaverse Hukuku doğru gideceğiz. Hukukun insan hayatında daha çok yer kaplayan konular hakkında düzenlemeden kaçınması mümkün değil. Aksi halde denetimsiz ve kontrolsüz alanlarda uyuşmazlıklar çatışmaya dönüşür. Fakat yasa yazıcılar, yasa koyucular bu konulara ne kadar aşina. Kripto paraları yasaklayarak tüm bu gelişmelerin önüne geçebilecekler mi? Ne yazık ki mümkün değil. Regülasyonların sadece yasaklama ve kontrol altına alma olarak düzenlendiği bir şey olmaması gerekir. Farklı bir çalışma, kurulacak yeni dünyadan uzaklaşmamızı sağlayacaktır. Yeni sanal dünyaya uyumlu ve bu dünyanın kenarında değil tam ortasında olmalıyız.
Bu konu hakkında yüzlerce hatta binlerce sayfalık kitaplar yazılabilir. Fakat, daha fazla konuyu uzatıp sizleri sıkmak istemiyorum. Gelecekte bu yeni dünyada yer almak için “Metaverse nedir” “nft nedir” “blockchain nedir” “kripto para nedir” “nesnelerin interneti nedir”, “yapay zeka nedir”, diye araştırmanızı istiyorum. Dünyada e-ticaret yaygınlaşırken ülke olarak bu ticaretin gerisinde kaldık. Çin, binlerce kilometre uzaktan her şeyi tüm dünya pazarına internetten kolayca sunuyorken biz bu altyapıyı kurmakta geç kaldık. Gelecekte Metaverse pazarında yer almak için şirketlerimiz, devletimiz ve hepimizin hazır olması gerekir. Reklam ve pazarlama alanında TV’lerin önemi azaldı. Sosyal medya platformlarında, bir hikaye için onbinlerce TL alan influencerlar var. Bu nedenle artık gelecekte pazarlama ve ticaret, Metaverse üzerinden hızla artacaktır. Fiziksel mağazalar hızla kapanıyor, bunların yerine alacak yeni sanal dünyada yer almak için hazırlıklı olmak gerekir. Hukukta, yeni dünyada şekillenip kendine yeni bir alanlar açacaktır. Bu konuyla ilgili başka yazımızda görüşmek üzere.
Sağlıcakla kalın.
Av. Uzm. Arb. Mahmut ALTINEL
www.altinelhukuk.com
[email protected]
0 212 234 52 20
İmsak Vakti 05:05
News
Köşe Yazıları
Köşe Yazıları
