PFAS kirliliği ve faturası: Görünmez tehlike, çarpıcı maliyet

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

PFAS kirliliği, dünya çapında büyük bir sorun olmasına rağmen, bu kirleticinin satışından elde edilen kar, toplam kimyasal pazarının sadece küçük bir yüzdesini oluşturuyor

PFAS’ın kirliliği, çevresel ve toplumsal açıdan büyük bir sorun oluşturmasına rağmen, PFAS satışlarından elde edilen gelirler bu soruna kıyasla oldukça küçük. Geçtiğimiz yıl, küresel PFAS pazarının büyüklüğü 28 milyar doların üzerindeydi. Bu miktar önemli gibi görünebilir, ancak tüm kimyasal ürünlerin toplam pazar büyüklüğü olan 4,73 trilyon dolarla karşılaştırıldığında oldukça küçük. Yani PFAS üretimi, toplam kimyasal üretimin sadece %0,5’ini oluşturuyor.

Ancak, bu gelirin ne kadarının gerçekten kar olduğu sorusu ortaya çıkar. Örneğin, Amerikan kimyasal devi 3M, yakın zamanda PFAS üretimini durduracağını açıklamış ve PFAS’tan elde ettiği net satışın 1,3 milyar dolar olduğunu iddia etmişti. Bu durumda kâr marjı yüzde 16 olmuştur, yani 3M’in yıllık yaklaşık 200 milyon dolar kar elde ettiği anlamına geliyor. Eğer bu kâr marjı sektör genelinde temsil ediliyorsa, küresel PFAS karının sadece yaklaşık 4 milyar dolar olduğu söylenebilir.

4 milyar dolar önemli bir miktar olsa da, tüm kimyasal ürünlerin yıllık karına kıyasla, örneğin sadece ABD’deki 77 milyar dolarlık karla karşılaştırıldığında, oldukça küçük.

PFAS’ın gerçek maliyetlerine gelince, İskandinav Bakanlar Konseyi, yalnızca Avrupa’da PFAS’a maruz kalmadan kaynaklanan doğrudan sağlık hizmeti maliyetlerinin yıllık olarak 52-84 milyar Euro arasında olduğunu tahmin etmekte. Bu rakama PFAS’ı ortamdan uzaklaştırma maliyeti de eklenirse, rakamlar daha da şaşırtıcı hale geliyor.

PFAS kirliliği özellikle kirlenmiş toprak sorunuyla da ilgili. Avrupa’da yapılan bir araştırma, sadece Avrupa’da 17.000’den fazla PFAS kirlenmiş alan olduğunu ortaya çıkarmıştı. Eğer küresel toprak kirliliği benzerse, iyileştirme maliyetleri 2 trilyon Euro’nun üzerinde olur.

Su arıtma da yüksek maliyetli bir iyileştirme gerektiren bir alan olarak karşımıza çıkıyor. Önde gelen PFAS uzmanlarından Profesör Hans Peter Arp, sadece AB’de temizlik maliyetinin 238 milyar Euro olduğunu tahmin ediyor.

Tüm bu rakamları küresel olarak değerlendirirsek, PFAS’ın dünyaya yıllık maliyeti 16 trilyon Euro’dan fazla oluyor. Bu tahmin, hayvanlara verilen zararlar veya emlak fiyatlarının düşüşü gibi diğer etkileri içermiyor ve ihtiyatlı bir tahmin.

Bu durumda tekrar sorulması gereken bir soru ortaya çıkıyor: Bu faturayı kim ödeyecek? Eğer PFAS üreticileri kirliliğin bedelini ödeseydi, çoğu iflas ederdi. Ancak, bu önemli sorumluluk riski bu şirketler tarafından nadiren üstlenilmekte. ChemSec’in en büyük 12 PFAS üreticisiyle ilgili araştırması gösteriyor ki, bu şirketlerin sürdürülebilirlik raporlarında PFAS’tan çok az bahsediliyor. Aksine, “sürdürülebilir/sürdürülebilirlik” kelimeleri 1913 kez geçiyor.

PFAS’ın toplum için gerçekten hayati bir önemi var mı? AB nedavni bir teklifle birçok PFAS’ı yasaklama yolunda benzeri görülmemiş bir adım atmış olması nedeniyle, birçok endüstri savunucusu bu teklifin çok ileri gittiğini iddia ediyor. Ancak, tüm PFAS’ların tamamen yasaklanmasının birçok avantajı var. Sadece endüstriye hukuki öngörülebilirlik sağlamakla kalmaz, aynı zamanda zararlı bir kimyasalın eşit veya daha zararlı bir başka kimyasalla değiştirildiği riskini de en aza indiriyor. Ne yazık ki, bu pratik PFAS alanında yaygın.

Örneğin, PFOA olarak bilinen bir PFAS varyantı, sağlık ve çevresel endişeler ortaya çıkana kadar fluoropolymer üretiminde kullanılmış ve sonunda yasaklanmıştı. Ancak endüstri daha sonra Gen-X adlı bir benzer PFAS maddeye geçmiş ve bu da zararlı bir seçim olduğunu ortaya çıkarmıştı.

PFAS’ı piyasada tutmanın temel argümanlarından biri, bu kimyasalların tıp ve iklim değişikliğinin hafifletilmesi gibi birçok alanda gereklilik olduğu. Bu nedenle, PFAS’tan elde edilen toplumsal faydanın büyük olduğu ve bu faydanın adil bir değerlendirmenin parçası olması gerektiği iddia edilebilir. Ancak, PFAS’ın rolünün aslında abartıldığı bir eğilim vardır. Önemsiz olan bir şey için fazla gürültü yapılıyor. Örneğin, PFAS’ın bir alt kategorisi olan floropolimerlerin AB’deki pazarına baktığımızda, temel kullanımların çoğunu temsil ettiği düşünülen PFAS’ın toplam üretim hacmi yalnızca yaklaşık yüzde 8’ini oluşturuyor. Bu durumda, yenilenebilir enerji, yarı iletkenler ve ilaçlar gibi alanlara yönlendirilen üretim hacmi dikkate alındığında, geri kalan kullanımlar için genellikle mevcut alternatifler bulunuyor. Sonuç olarak, PFAS’ın maliyet-fayda denklemi düşünüldüğünde, PFAS kirliliğinin yarattığı maliyetlerin oldukça yüksek olduğu ve bu maliyetlerin çoğunun topluma fatura edildiği görülüyor. PFAS üreticilerinin sorumluluk üstlenme eğiliminde olmaması ve PFAS’ın çevresel ve sağlık etkileri göz önüne alındığında, tam bir yasaklama veya daha sıkı düzenlemelerin benimsenmesi gerektiği argümanı güçleniyor. Ancak, PFAS’ın bazı özel durumlarda hala kullanılmasına izin verilmesi gerekebileceği gibi, bu kimyasalların alternatifleri üzerinde çalışmak da önemli bir adım.