Haklama

Allah indinde yükselmek amaç olunca, insanlar nezdindeki yücelme isteğinin aslında alçalmak olduğunu anlıyor insan.  Başka bir ifadeyle, toplum nezdinde yükselmek isteyen alçalmıştır diyebiliriz.

Bizim en büyük yanılgıya düştüğümüz anlar, haklı olduğumuzu düşündüğümüz anlardır. O anlar ayağımızın kayacağı buzlu zeminlerdir.  Dolaysıyla dikkat gerekir, rikkat gerekir.

Yani haklı olduğumuzda karşımızdakini haklamaya hakkımızın olmadığını bilmek gerekir.

Haklılık Allah’ın el-Hak sıfatından gelen kutsiyet barındıran bir kavram iken; nefsin, egonun esiri olduğunda insanı yücelteceğine daha da alçaltır hatta zavallı duruma düşürür.

İnsan haklı olmaktan vazgeçtiğinde ise daha da büyür. Affettiğinde inanılmaz mertebelere yükselir. Haklıyım öyleyse bunu herkese duyurayım, herkes benim ne kadar haklı olduğumu görsün, duysun, bilsin diye işe başladığımızda haklılık, haksızlık kadar küçültür insanı.

Elbette bir konuda haklı olmak gerekir. Lakin haklıyız diye başkalarını haklamaya hakkımız yoktur.

Belki de bazı eylemleri sırf haklı olduğumuzu göstermek, başkalarına kendimizi onaylatmak için yaparız.

Buna ihtiyaç duyan insanın derinlerinde yatan aslında acizlik, yetersizlik ve eziklik duygularıdır. Kendi eksiğini bu yolla tamamlama eğilimidir.

Kendisini haklı adam, doğru adam, adeta melek gibi adam hissetmesi de nefsin ters köşe yapması, kişinin zayıf anında içine yerleştirdiği en büyük yanılgısıdır.

Şeytanın en büyük hilelerinden biri de insana kendisini inkâr ettirmesidir. Yani şeytan, insanın içine “şeytan diye bir şey yok” diye üfler. Buna inanan insan da; madem beni yoldan çıkaracak o melun şeytan diye bir şey yok o zaman ne istersem yapabilirim şeytan yok, o halde beni yanlışa götürecek de yoktur. Dolayısıyla günah da yoktur düşüncesini yerleştirmektedir.

Günümüz insanının yüce değerler çizgisinden geri dönmesinin başında “kendini hep haklı görmek” gelmektedir.

Bir insan haklı olma ihtiyacı duyuyorsa tekamül edememiş, eksikliklerini hâlâ tamamlayamamış demektir.

* * *

Bir gün, çok yüksek makamda oturan bir zat ile bir münasebetim oldu. Bir şahısla olan probleminde kendisini haklı görüyor, karşısındakini küçümsüyordu.

– O kim oluyor da bana bunu söyleyebiliyor, ben koskoca başkanım, diyerek kendisinin “koskoca” büyük insan olduğunu ısrarla belirtiyordu.

– Başkanım büyüklük, büyük davranışlarla olur ve bu söylendiğinde başlanıldığı yere geri dönülür. Affedenler büyükler, büyükler affedenlerdir, demiştim. 

O hala haklılığını savunup ‘Bana bunu diyecek adam değil’ demeye devam etti.

Niye söyleyemesin, insan kendini yaratana neler neler söylüyor. Yüce Allah büyüklüğünü gösterip kusurlara bakmıyor. Kendine küfredeni bile affediyor. Bizler kim oluyoruz da kendi cinsimizden olan birini küçümsüyoruz.

Şayet kendimizi büyük insan gibi tanımlıyor ve öyle olduğumuzu düşünüyorsak alçak gönüllü olmamız gerekiyor. Hazreti Peygamber’e bakmamız ondan örnek almamız lazım.

Karşısında konuşamayan bir siyahi köleye:

– Ben kuru ekmek yiyen bir kadının oğluyum. Rahat ol, diyerek büyüklüğün nasıl olması gerektiğini göstermiştir.

Şimdilerde belediye başkanları bırakın köleye bir öğretmene, bir imama bile randevu vermeyi büyüklüklerine yakıştıramıyorlar.

Kendimizi yüceltmek için aşağılara eğilmemiz gerekir. Unutmamalıyız ki boş başak kafasını yukarı dikerken dolu başak başını daima aşağılara doğru eğmektedir.

İnsan kendini haklı gördüğünde devreye nefis dediğimiz ego giriyor. Ve onu başlangıç noktasına geri götürüyor.

Haklı iken haksız duruma düşmemek için her daim Hak ile irtibatı kesmemek Hakk’a iltica etmek, olgunluğun başlangıcına yani gerilere dönmemek, irtica etmemek gerekir.

H.İbrahim Çoraklı