2,5 Yaş Sendromu-Ebeveynlerin Kabusu

Yaşamının ilk aylarından itibaren her konuda annesine bağlı olan, kendini yalnızca ağlayarak ifade edebilen ve bir odadan başka bir odaya herhangi bir yetişkinin yardımı olmadan ulaşamayan çocuğunuzun, “Artık bunları ben yapabilirim. Beni yönlendirme, yönetme” deme şeklidir 2,5 yaş sendromu.

Bu sendromun adı 2 veya 2,5 yaş sendromu olarak geçmesine karşın çocuklarda 1,5 yaş ile 3,5 yaş arasında görülebilmektedir. Önceden yürüyemeyen, konuşamayan, kendi başına yapabildiği hiçbir şey olmayan bebek, artık bir çocuğa dönüşmüştür ve tüm bu becerileri kazanarak güç elde ettiği bir evreden geçmektedir. Çocukların bağımsız ve özerk olma çabasındayken, bir yandan da ebeveyne ihtiyaç duyduğu, desteğini beklediği de bir dönemdir. “Ben başardım. Kendim yaptım” diyebilmeyi ister ve karşılığında takdir görmeyi beklerler. Çevrelerindeki pek çok şeyi keşfetmek ve gözlemlemek isterler. Yaşları gereği kendileri gibi olan çocuklarla iletişim kurmakta zorlanırlar, çünkü nasıl iletişim kuracaklarını bilemezler. Paylaşmayı sevmezler. Anne-babanın sınırlarını keşfetmek için bilinçli olarak onları zorlayabilirler ve ‘Ne kadar ileri gidebilirim?’i görmeye çalışırlar.

Özetle 2,5 yaş krizini “bireyselleşme çabası” olarak adlandırabiliriz. Bu dönemin ne kadar zorlu geçeceği ise hem çocuğun mizacına hem de anne-babanın tutumuna bağlıdır.

Belirtileri Nelerdir?

• İlk sözcüğü “hayır”dır. Söylenen birçok şeye itiraz eder,
• Her şeyi kendi başına yapmak ister,
• İnatçı, sabırsız ve agresiftir. Herhangi bir şey için beklemek onun için zordur,
• Ruh hali değişkendir,
• Küçük şeylerden ötürü ağlama krizine girebilir. Kendini yerden yere atabilir,
• Etrafa oyuncaklarını veya diğer eşyaları fırlatabilir. Çevresindekilere vurmaya çalışabilir,
• İstediklerini yaptırmaya çalışır ve yapılmadığı takdirde agresifleşir,
• Yemek yemek veya uyumak istemez,
• Çevresindeki şeyleri gözlemler ve her şeye dokunmak ister. Meraklıdır,
• Kararsızdır ve sıklıkla fikrini değiştirir,
• Hayal gücü oldukça gelişmiştir,
• Uykusundan sık sık uyanabilir ve korkular geliştirebilir,
• Fazlaca soru sorar ve tatmin edici cevap bekler.

Ebeveynlere Tavsiyeler

• Çocuğun bağırarak ağlama krizi geçirdiği zamanlarda ona bağırmamak, inatlaşmamak ve sabırla ağlamasının bitmesini beklemek gerekir. Onunla konuşmaya ve açıklama yapmaya çalışmayın. Sakinleşmesi için zaman tanıyın.
• Kendini sözel olarak ifade etmekte zorlanan çocuk agresif hareketlere daha fazla başvurur. Eğer çocuğunuzun dil gelişimi yeterli seviyede değilse çeşitli yöntemlerle desteklemek gerekir. Bol bol kitap okumak, isteklerini sözel olarak ifade etmesine fırsat vermek, görsel materyaller aracılığıyla kelime dağarcığını genişletmek bunlardan bazılarıdır.
• Kendi isteklerinizi dayatmak yerine seçenekler sunun. Yapması gereken tek bir şey söylediğinizde itiraz edecektir. “Meyve saatin geldi. Elma mı yemek istersin muz mu?” gibi.
• Olumlu davranışlarını ve kendi başına yapabildiği şeyleri övün. Onu takdir ettiğinizi belli edin. Güvenliğine veya sağlığına yönelik bir tehdit oluşturmadığı müddetçe olumsuz davranışlarını görmezden gelmeye çalışın.
• Herhangi bir konuda çok inatlaştığı durumlarda çocuğunuzun dikkatini dağıtmaya çalışın. İlgisini çekebilecek farklı bir konudan bahsedin.
• Duygularını ifade etmesine fırsat verin ve ona hak verdiğinizi gösterin. “Haklısın, ben de çok istediğim bir filmi izleyemeseydim sinirlenebilirdim” gibi. Anlaşıldığını hissetmek her yaştaki bireyin ihtiyacıdır.
• Çocuğunuzun pek çok yönden en hızlı gelişime sahip olduğu dönemde olduğunu unutmayın. Güvenliğini sağladıktan sonra evdeki çeşitli materyallerle, suyla, kumla, kille, atık materyallerle oynamasına izin verin.
• Uzun açıklamalar yapmaktan kaçının. Bu dönemde yapılan uzun açıklamalar çocuğunuzun sizi dinlemesini zorlaştıracaktır. Dikkat ve sabır süresinin kısa olduğunu unutmayın.
• Zorluk çıkardığı durumlarda çocuğunuzun kişiliğine yönelik olumsuz bir söylemde bulunmaktan kaçının. Karşısında durduğunuz şey çocuğunuzun kendisi değil, onun istemeyen davranışlarıdır. Bu davranışlar hakkında kriz anları dışındaki bir zaman diliminde onunla konuşmayı deneyin.
• Suçlayıcı veya emir veren bir konumda olmayın. Bu çocuğunuzun daha çok inatlaşmasına neden olur.
• Çocuğunuzun açlık ve yorgunluk durumu onun agresif tavırlarının artmasına neden olacaktır. Bu dönemde uykusuna ve yemesine her zamankinden fazla önem vermek gerekir.
• Ona başarabileceği küçük sorumluluklar verin. Bu sorumluluğu yerine getirdiğinde de sonuçtan çok çocuğunuzun çabasını övün. Böylece kendini işe yarar ve başarılı hissedecektir.
• Çocuğunuzla yalnızca yapılması gerekenler çerçevesinde zaman geçirmeyin. “Ellerini yıka”, “Yemeğini ye”, “Koşma, düşersin”, “Uyku vakti”, “Oyuncaklarını dağıtma” gibi. Yalnızca bu tip konular üzerinden iletişime geçtiğiniz takdirde çocuğunuz daha fazla inatlaşacaktır. Onunla keyifli zaman geçirmeye ve yalnızca ona ayırdığınız bir zaman diliminin olmasına özen gösterin.

Merve ADIGÜZEL

Uzman Psikolog / Aile Danışmanı