Çocuklara depremi anlatmak

Deprem gibi pek çok doğal afet beklenmedik, ani, ürkütücü ve korku uyandırıcıdır. Etrafımızdaki yapının birdenbire değişmeye başlaması yetişkinler için olduğu kadar çocuklar için de korkutucudur. Ancak çocuklar için depremi ekstra korkutucu kılan şeylerden biri de ne olduğunu bilmemeleri ve dolayısıyla sarsıntının neden olduğunu anlayamamalarıdır. Bu nedenle her ne kadar tatsız ve çocuklara anlatması zor bir konu olsa da, tıpkı Allah, din, ölüm gibi soyut konuları anlatırken yaptığımız gibi doğru, kısa ve öz açıklamalar yapmak uygun olacaktır. Depremi anlatırken yapılması gerekenler ve önemli püf noktaları aşağıdaki gibidir;

•            Çocuklara depremin ne olduğunu açıklamak gerekir. Depremin üzerinde bulunduğumuz zeminle alakalı olduğunu, orada meydana gelen hareketlenmelerden ötürü bu sarsıntının yaşandığını ve bu sarsıntı yaşandığında bulunduğumuz ortamdaki eşyaların sarsıntının etkisiyle bize zarar vermemesi adına masanın altına veya kolon kenarlarına konumlanmamız gerektiğini anlatmak önemlidir. Bunlardan bahsederken teatral hareketlerle, mümkünse eğlenceli bir şekilde prova yaparak anlatmayı deneyebilirsiniz,

•            Sarsıntı geçene kadar bulunduğumuz ortamdaki güvenli yerlerde bekledikten sonra binada bir hasar oluşup oluşmadığını ölçmek ve anlayabilmek adına dışarı çıkmamız gerektiği belirtilmelidir,

•            Dışarıda bulunulan süre zarfında gerekli ihtiyaçların karşılanabilmesi adına bir deprem çantası hazırlayabileceğinizi anlatabilirsiniz. Hatta bu çantayı çocuğunuzla birlikte hazırlayabilir ve onun da fikrini alabilirsiniz,

•            Depremin doğal bir yaşam olayı olduğunu ve gerekli önlemler alındıktan sonra herhangi bir zararının dokunmayacağını açıklamalısınız. Bu açıklamaları yaparken binaların yıkılması veya göçük altında kalma gibi durumlardan bahsetmemeye özen göstermelisiniz,

•            Depremin olduğu dönemde çocukların televizyondaki ilgili haberleri görmesine veya seyretmesine engel olmalısınız,

•            Durumu çocuğun gözünde normalize etmek ve yaşanması olası bir olay olarak göstermek panik duygusunun önüne geçecektir,

•            Çocuğa depremi anlatırken Jenga gibi blok oyunlarından faydalanabilirsiniz. Çocukların ergenlik dönemine kadar soyut kavram becerisi gelişmediğinden somut bir nesneyle anlatmak durumu daha rahat anlamalarını sağlayacaktır,

•            Eğer çocuğunuz bir binanın yıkılmasıyla ilgili bir haber duyar veya başka bir şeye şahit olursa, deprem esnasında zemin fazla sallandığı için binanın ayakta durmakta zorlanmış olduğunu söyleyebilirsiniz. Hatta birisi bizi hızlıca sarstığı veya ittiği zaman da ayakta duramayıp yere düşmemizden örnek verebilirsiniz. Bu binaların tekrar yapılabileceğini ve bu sefer depreme karşı daha iyi önlemler alınarak inşa edileceğini aktarabilirsiniz,

•            Çocuklar bu gibi durumlarda güvende olup olmadıklarını bilmek isterler. Sordukları spesifik soruların altında “Güvende miyiz?” sorusunun cevabını arama yatmaktadır. Bu nedenle anne-baba olarak onun yanında olduğunuzu ve güvende kalmak adına gerekli önlemleri aldığınızı belirtmelisiniz,

•            “Endişelenme, korkma.” gibi telkinlerde bulunmak faydasızdır. Deprem hoşa gitmeyen, insanda panik ve korku uyandıran bir durumdur. Bu nedenle çocuğun duygularını ifade etmesine fırsat vermek ve duygularını ifade ettikten sonra sakinleştirmek adına onun daima yanında olduğunuzu söylemeniz, her koşulda onu koruyacağınızı aktarmanız daha etkili olacaktır,

•            Eğer depremin olduğu gün çocuğunuz huzursuz ve endişeliyse, o akşam sizinle yatması için teklifte bulunabilirsiniz,

•            Her ne kadar zor olsa da, çocukların yanında kaygılı ve panik halde olmamanız gerekir. Anne-baba-çocuk arasındaki kaygı bulaşıcıdır. Zaman zaman sizin de endişelendiğinizi, ancak gerekli önlemleri aldığınız için sakin kalabildiğinizi aktarabilirsiniz,

•            Depremin doğal bir yaşam olayı olduğunu, yalnızca sizin değil herkesin bu sarsıntıyı hissettiğini, üzerinde bulunduğumuz zeminin aynı insanlar gibi var olan enerjisini dışarı atması gerektiğini ve bunun doğal olduğunu açıklayabilirsiniz. Depremin binaların yıkılmasıyla ve insanların zarar görmesiyle sonuçlanan bir yaşam olayı olduğuna vurgu yapmamak önemlidir,

•            Bir müddet kaygı temelli sorular sorabilir ve oyunlarına bu kaygıyı yansıtabilirler. Bu durum sizi endişelendirmemelidir. Ancak depremden 1 ay sonra dahi aynı davranış tarzı devam ediyorsa bir uzmandan yardım almak gerekebilir.

Merve ADIGÜZEL

Uzman Psikolog/Aile Danışmanı