Sorular ve cevaplarıyla çocuklarda görülen tikler

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

• Tik nedir? Bir hareketin tik olduğu nasıl anlaşılır?

Tikler çocukluk döneminde ortaya çıkabilen ve genelde aileleri tedirgin eden istemsiz kas hareketleridir. Tikler yineleyen, istemsizce ortaya çıkan ve bir hedefe yönelik olmayan hareketlerdir. Bir hareketin tik olup olmadığını anlamanın en önemli yolu bu kriterleri gözden geçirmektir. 

• Tikler nasıl ortaya çıkar?

Tikler ses çıkarma (vokal tikler), hareket (motor tikler) veya hem vokal hem hareket şeklinde ortaya çıkabilir. En sık görülen tikler boğaz temizleme, göz kırpma, burun çekme gibi hareketlerdir. Eğer tikler hem vokal hem hareket halinde ortaya çıkarsa daha komplike bir durumdan bahsediliyor demektir. Bu durum Tourette Sendromu olarak adlandırılır.

• Tiklere ne sebep olur?

Tiklerin çeşitli sebepleri vardır. Çevresel, genetik ve duygusal etkenler rol oynar. Aile geçmişinde tik görülmüş olan çocukların tik geliştirme ihtimalleri daha yüksektir. Bununla birlikte stresli ve kaygı yaratan ortamlar da çocuklarda tik gelişimini destekleyebilir. Yaşanan duygusal problemler ve köklü değişiklikler (kardeş doğumu, taşınma, aile üyelerinden birinin kaybı vs.) de tiklerin oluşma olasılığını arttırır. Mükemmeliyetçi, baskıcı ve obsesif aile yapılarında daha sık görülür. Tik, diğer bir yönüyle nörolojik bir problemdir ve bir çocuk nöroloğundan destek alınması önemlidir.

• Çocuğum bir kere tik geliştirirse hep böyle mi kalacak?

Tikler geçici de olabilir kalıcı da. Bu durumla nasıl başa çıkıldığı, hangi tedavi yöntemlerinin kullanıldığı, ailenin tutumu tiklerin kalıcı veya geçici olmasında önemli bir rol oynar. Öte yandan her problemde olduğu gibi tiklerde de altta yatan sebebi bulmak ve bu kaynağa yönelik çözüm üretmek oldukça önemlidir. Tik geliştirmiş çocuklara karşı yapılan en önemli hatalar;

1. Çocuğu sürekli uyarmak,
2. Çocuğa kızmak,
3. Çocuğu cezalandırmak,
4. Tik hareketlerini göstermediğinde ödüllendirmek,
5. Çocukta gerginlik yaratan durumları çözümlememek,
6. Okul ile işbirliği kurmamak,
7. Çocuğu başka insanların içerisinde tikleri konusunda utandırmak,
8. Çocuğun tiklerini hangi ortamda, koşulda, kimlerin yanında ve hangi zamanlarda yaptığının gözlemlenmemesi.

Bu davranışlar çocuklarda tikin kalıcı olmasına yol açabilir.

• Tikler nasıl tedavi edilir?

Öncelikle bir çocuk psikoloğu ve nöroloğuna başvurulmalıdır. Tikler hem nörolojik hem de psikolojik problemlerdir ve bu uzmanların tiklerin altında yatan nedeni bularak ona uygun çözüm üretmesi gerekir. Bununla birlikte okul-aile-uzman işbirliği oldukça önemlidir. Çocuğun bulunduğu ve zaman geçirdiği tüm ortamlar değerlendirilmelidir. Aynı zamanda tiklerin nerede, ne zaman, hangi ortamlarda, hangi olayların öncesinde veya sonrasında geliştiğinin dikkatlice gözlemlenmesi gerekir. Bu gözlemler çözümün anahtarıdır. Çocuğun dikkati asla tiklerine çevrilmemelidir ve kendini iyi, başarılı hissettiği alanlara yönlendirilmelidir. Çocukta kaygı ve gerginlik yaratan durumların çözümü için uğraşılmalıdır. Tourette Sendromu gibi daha komplike durumlarda nöroloğun kararı doğrultusunda ilaç kullanılabilir. Yanı sıra çocuk 2-11 yaşları aralığındaysa oyun terapisi ile, ergenlik dönemindeyse psikoterapi yöntemiyle duygularını açığa çıkarması, rahatlaması ve kendini tanıması sağlanmalıdır.

Merve ADIGÜZEL

Uzman Psikolog/Aile Danışmanı